Fikri Demirtaş
[email protected]
Karapınar'da ŞAH -I MERDAN Ziyareti
09 Temmuz 2023 07:34
Şah-ı Merdan Ziyareti (şâh-ı merdan) mertlerin şahı, hazret-i ali (r.a.)
Merdan ismi kökeni Farsça olan bir addır. Aynı zamanda Türkçede ve Kürçede, Zazacada yer alan ve erkek çocuklar için kullanılan bir isimdir. Genellikle şiiler ve aleviler Merdan ismini çok kullanır.
Akçadağ Karapınar Köyünden Akçadağ Köy Enstitüsü 1949 mezunu Ali Doğan amcanın eniştesi Öğretmen okulu mezunu Şahin Doğan abinin cenazesi için 23 Mayıs 2022 günü Karapınar köyüne yol arkadaşım emekli eğitimci Kültür Turizm Bakanlığı Şub. Müdürü Adil Aktaş ile gittik.
Cenazeden sonra mezarlığın bir köşesinde Şah-ı Merdan ziyaretinde bulunan Malatya'da davin ( davın, dağan, dağın) denilen ağacının altında oturduk. Ziyaret ile bilgiyi Akçadağ Köy Enstitüsü 1949 mezunu Ali amca ve oğlu emekli öğretmen arkadaşım Cafer Doğan'dan aldım.
Akçadağ Karapınar mahallesi Şah-ı Merdan Ziyareti
Karapınar Mahallesi (Köyü)
Malatya il merkezine 25, Akçadağ ilçe merkezine 7 km mesafededir. Akçadağ Köy Enstitüsü / İlköğretmen okulu bu köyde açılmıştır. Akçadağ İstasyonuda bu köydedir.
Balan ( Balyan) aşiretinden Kürt Alevi Karapınar köyü 1800 yıllarda 2. Mahmut döneminde Dağın yamacında bulunan Yeşilyurt Kırlangıç köyü (Ceviz pınar )dan şimdiki yeri Sultansuyuna yakın ovaya Karapınar'a Mahallesine ( köyü) gelmişler...Akçadağ Köy Enstitüsüne yerleşkesine sınır Karapınar köyü mezarlığının bir köşesinde davin( Kürtçe Tavi) ağacının altında Şah-ı Merdan ziyareti vardır.
Ağacın boyu 25 -30 metreyi aştığı ve genişliğinin de 3 metreyi bulmaktadır Yıllara meydan okuyan ve ziyaret ağacı adeta semah yapan bir can gibi kollarını açar ve size ‘Hoş geldiniz’ der.
2000' li yıllarda davin ağacının altındaki mezar şeklindeki taş yığının yerine hayır sever bir can tarafından, ağacın gövdesine yakın bir yerde mermerden bir mezar yaptırılmış.
Mezar taşında Şah-ı Merdan yazılı. Çerağ uyandırmak için mezarın karşı tarafına taştan bir göz mumluk yapılmış.
Davin ağacının etrafı perde betonla çevrilmiş üzerine koruyucu demir parmaklıklar yapılarak koruma altına alınmış. Ağacın eski orijinal hali. Fotoğrafta görüldüğü gibi daha doğal ve mistik görünüyordu. Ağacın altına serilen beton köklerin sudan faydalanması ve toprağının havalanmasına engel oluyor. Çevre bilinci olmayan vatandaş hayır yapayım derken, ağaca kötülük etmiş olmuyor mu aslında?
Davin ağacı ihtişamı ile göz doldururken, sadece sıcaktan bunalanların uğrak yeri değil, bölgedeki kuşlara da ev sahipliği yapıyor. İnsanlık tarihinin her döneminde ağaç, verimlilik, yeniden doğuş, ölümsüzlük ve varoluşun kaynağı gibi özelliklerinden dolayı dünya halklarının kültür ve inanışlarında yer alır. Ama özellikle bazı ağaçlar kutsallaştırılmış ziyaret ağacı olarak ayrı bir önem kazanmaktadır. Tarih boyunca insanlar birçok ağaç türüne kutsal anlamlar yükleyerek o ağaçları kutsal Ağaç olarak kabullenmişlerdir
Malatya ve çevresinde kült konusu olan, yakınında mezar ve türbe bulunan/ bulunmayan ağaçlar. Bu ağaçların cinsi kara ağaç, meşe, ardıç, alıç, davin, dut, çınar, incir gibi türlerden oluşmaktadır. Bu ağaçlar dua, dilek, hastalık, şükür vb. maksatlarla ziyaret edilmektedir. Ziyaret esnasında çaput bağlama, yazı yazma, dilek yazıp iliştirme, toprak alıp yeme, taş alıp vücuda sürme şeklinde uygulamalar görülmektedir.
Ağacın kutsallığı eski toplumlardan kalan kadıncı simgedir. Bektaşi, Türkmen ve Kürt Alevilerde ağaç kutsallığı vardır. Kadim inanç olan Alevilik doğanın içinde var olmuş, kendini doğa ile bütünleştirmiş bir inançtır.
Ziyaret ağaçlarına gölgelerinden ve yalnız olmasından dolayı bazı yörelerde bekçi, çoban ağacı adı da verilmiştir. Yolcular çobanlar sürüleriyle ağacın altına sığınırlar, tarlalarda çalışanlar yorulunca gölgesinde dururlar. Yolcular için yol tabelası görevi de görür.
Uzun ömürlü olan ziyaret ağaçları Anadolu genelinde Türkler, Kürtler, Ermeniler, Süryaniler Anadolu halklarının hepsince kutsal kabul edilen ağaçlardır. Bu ağaçların kutsiyeti köylerde evlerde konuşulur.
Bu ağaçlara çeşitli menkıbeler anlatılmaktadır.
Ziyaret ağaçlarına zarar vermeyin, zarar verirseniz, evinize ateş düşer diye söylenir. Ziyaretin yanında uyuyanlar rüyasında güzel şeyler görürlermiş.
Ve ilginçtir, bütün inanç ve kültürler ziyaret ağaçlarını kutsal kabul etmiş, kesimini yasaklamış.
Özellikle yaşlı ziyaret ağacını kesmek genelde günah sayılır ve yetiştiği yerde mutlaka bir ziyaret oluşur. Ziyarete gelenler ağacın etrafında dolaşır, dileklerde bulunur ve bazen ağacın dallarına rengârenk bezler, çaputlar bağlarlar. Dualar edilir, adaklar kesilir lokmalar pişirilir. Lokma ise genelde etli bulgur pilavıdır.
Ağacın dallarını bile budamaktan çekinirler. Doğal afetler sonucu kışın kar yağmasından ve rüzgârdan dolayı kırılan kurumuş dal parçalarını yakacak olarak evlerinde kullanırlarsa başlarına bir kötü şey geleceğinden dolayı evlerine götürmezler yakmazlar. Ancak ziyarette lokma yapıldığı zaman ziyaret ağacının kırılan kuruyan dallarını yakacak olarak kullanırlar. Gurbettekilerin kendi kendilerine verdikleri söz. Ziyaret ağacının altında bir gün uyumakmış.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğünce zamana meydan okuyan bu anıt davin ağacının tescillenmesi bakımının yapılmasını ve korunmasın sağlanmalıdır.
"Zülmün, baskının, savaşların, katliamların son bulduğu, özgürlüğün, Barışın, Kardeşliğin sonsuza dek yaşayacağı bir DÜNYA için Medet Ya ALİ"
Davin Ağacı
Dağın ağacı Hekimhan Güzelyurt
Ağacı susuz yetişen bir meyve ağacı. Kökleri toprağın çok derinine iniyor ve yerin altındaki suyu bulup, dallarına ulaştırıyor. Daha çok dağlarda, kurak tepelerde ve kıraç arazilerde, kayaların arasında, sert zeminlerde bile yeşerip, kendine taşın içinde yer açabiliyor. Köklerini kayaları delerek, toprağa ulaştırarak varlığını sürdürebiliyor.
Belki de gen yapısına müdahale edilmeyen tek ağaçtır. Doğal alanlarda kendi kendine yeşererek, soyunu sürdürüyor. Ağaç yavaş büyüdüğünden , asırlarca yaşar. Davin ağacı, küçücük, mercimekten biraz büyük, nohuttan küçüktür. Meyvesi ilk çıktığında yeşil renkli buruk bir tada sahipken, olgunlaştıkça tatlanıyor ve rengi açık kahveye, kısmen de sarıya dönüyor. Davin ağaçları kuşların yuvasıdır, yemişi başta kuşlar ve insanlar için hayati önem taşır.
Meyvesi şifa kaynağı olarak biliniyor.Hem meyvesi hem de çekirdeği yüksek oranda kalori, fosfor, vitaminler ve diğer mineralleri içerir.
Okul önlerinde güzün mahalle bakkallarında, bardak bardak satılan davinleri alan çocuklar oyun kaynağı olarak davinin dışını yedikten sonra çekirdeğiyle boru, kamış çubuklarla üfleyerek atış yaparlar.
Nazardan korunmak için davin ağacından kolyeler yapılır.
Barguzuda davin ağacının dallarından süpürge şeklinde keserek üzümden yapılan köpük bestilini teşt içinde kıvamına gelinceye kadar karıştırmada kullanılır. Dağın dallarının kokusu pestile ayrı bir rayiha verirmiş.
Yorumlar (0)
Yazarın Diğer Yazıları
IŞIKLAR SÖNMESİN
08 Ocak 2024 07:34
Ali Kapısı Derneği Abdal Musa Birlik Lokması
20 Aralık 2023 07:34
Sazlılar Derneğinde Abdal Musa Lokması
07 Aralık 2023 07:34
Zeynel Abidin Vakfında Abdal Musa Lokması
03 Aralık 2023 07:34
Seyituşağı Köyünde Abdal Musa Birlik Lokması
16 Kasım 2023 07:34
MALATYADA REKLAM TABELACILIĞI
03 Kasım 2023 07:34
Endüstri mirası tescili Tuğla Bacası restorasyonu bekliyor
28 Ekim 2023 07:34
GÜNDÜZBEY- PINARBAŞI KAPTAJ GEZİSİ
17 Ekim 2023 07:34
KABAH ABDAL TÜRBESİ ve GÜRGÜR DEDE TÜRBESİ
10 Ekim 2023 07:34
ELEMENDİK PINARI
02 Ekim 2023 07:34
HEKİMHAN'DA 'TORLAKÇILAR' EKMEKLERİNİ ATEŞ VE KÜLDEN ÇIKARIYOR
09 Eylul 2023 07:34
HEKİMHAN KÖYLÜKÖYÜNDE SARIÇAM ORMANI
29 Ağustos 2023 07:34
BATTALGAZİ'DE ASIRLIK KARA DUT
22 Ağustos 2023 07:34
Zeynel Abidin'de Aşure Lokma Etkinliği
18 Ağustos 2023 07:34
Hekimhan'da Dört Yüz Yılık Ceviz Ağacı
05 Ağustos 2023 07:34
VEFA KONAĞI, DEPREMZEDELERE MESKEN OLDU!
03 Ağustos 2023 07:34
TARİHİ ESERLERE SAYGI
31 Temmuz 2023 07:34
AKÇADAĞ KÖY ENSTİTÜSÜNDE SİNEMA ANILARI
28 Temmuz 2023 07:34
Profesyonel Fotoğrafçı HÜSEYİN KOÇ Son Yolculuğuna Uğurlandı
09 Temmuz 2023 07:34
BİR BOZKIR KÖYÜ GEBELİ / ARAPGİR
09 Temmuz 2023 07:34
DOĞANYOL'UN YENİDEN DOĞUŞU
15 Haziran 2023 07:34
GELİNCİK TEPE
07 Haziran 2023 07:34
AKÇADAĞ KÖY ENSTİTÜSÜ 6 ŞUBAT DEPREMİNİN ARDINDAN
27 Mayıs 2023 07:34
ÂŞIK VEYSEL... Sivrialan köyüne yolculuk...
16 Mayıs 2023 07:34
MEMLEKETİM YIKIK VİRANE OLDU
19 Mart 2023 07:34
MALATYA'DA SITMA SAVAŞ VE BABAMIN ANILARI
13 Ocak 2023 07:34
MALATYA SÜMERBANK FABRİKASI İŞÇİSİNİN RÜYASI
28 Kasım 2022 07:34
AKÇADAĞ KÖY ENSTİTÜSÜNÜN ' GARİP' MEZARLIĞINA SAHİP ÇIKILDI
25 Kasım 2022 07:34
ENGÜZEKLİLER CEM EVİNDE ABDAL MUSA - BİRLİK CEMİ
08 Kasım 2022 07:34
ADINI YİTİREN OKUL...Akçadağ Köy Enstitüsü
13 Ekim 2022 07:34
Hekimhan Ballıkaya (Mezirme) Mahallesi
22 Eylul 2022 07:34
HEKİMHAN-GİRMANA 1. KÜLTÜR ŞENLİĞİ
01 Eylul 2022 07:34
RUS PAZARI / BİT PAZARI
20 Ağustos 2022 07:34
MALATYA ÜÇ HORAN KİLİSESİNDE İKİNCİ AYİN
14 Ağustos 2022 07:34
Kiliseden Kültür Merkezine
28 Temmuz 2022 07:34
Aspuzu Bağları: Karadut Ağacı
11 Temmuz 2022 07:34
TEMMUZ SICAĞINDA İKİ KARA GÜN
04 Temmuz 2022 07:34
Fetiye Uzun Hasan Cami
30 Haziran 2022 07:34
Vefalı Malatyalıların Doğanşehir Gezisi
29 Haziran 2022 07:34
Malatya'da Venk Şapeli
29 Haziran 2022 07:34
CHP KÖY ENSTİTÜLERİ MASASI VE PROJELERİ
21 Haziran 2022 07:34
MALATYA'DA UMUMİ TUVALETLER SORUNU
20 Haziran 2022 07:34
SEYYİD AZİZ DEDE(Ape Aziz) ANMA ETKİNLİĞİ
15 Haziran 2022 07:34
MAVİ DEĞİRMEN / Seferihisar - İzmir
15 Haziran 2022 07:34
Bir Gezi Anısı
06 Haziran 2022 07:34
ASPUZU BAĞLARI
06 Haziran 2022 07:34
Hüseyin Doğan Dede 39.Ölüm Yıl Dönümünde Anıldı
25 Mayıs 2022 07:34
MALATYA DEMİRYOLU MENFEZİNİN HAZİN SONU
13 Mayıs 2022 07:34
MELİTA
10 Mayıs 2022 07:34
YAZAR ÖZGÜR SİNAN'LA ÇANAKKALE'DE KEYİFLİ BİR RÖPORTAJ
07 Mayıs 2022 07:34
KARAGÜL
30 Nisan 2022 07:34
TARİHİN İZİNDE... Mezar Taşlarından Yapılan Demir Yolu Menfezi
30 Nisan 2022 07:34
NE BAHARLARIMIZ GEÇTİ ÖMÜRDEN
11 Nisan 2022 07:34
MALATYA'DA KAYISI AĞAÇLARI ÇİÇEK AÇTI
04 Nisan 2022 07:34
AKÇADAĞ KÖY ENSTİTÜSÜNÜN SAHİPSİZ MEZARLIĞI
01 Nisan 2022 07:34
Akçadağ Köy Enstitüsü 1947 mezunu Öğretmen MUAZZEZ YILMAZ
17 Mart 2022 07:34
ELAZIĞ/ KEBAN- DENİZLİ KÖYÜ KERVANSARAYI
25 Şubat 2022 07:34
Balıkesir'de Tahtakuşlar Köyü
14 Şubat 2022 07:34
GÜLE GÜLE BİLGE İNSAN, İSMAİL KAYGUSUZ...
04 Şubat 2022 07:34
Lütfi Özgünaydın: 'Bir zamanlar Kemaliye'
30 Ocak 2022 07:34
Malatyalı Yazar Necati Güngör beyi İstanbul'da ziyaret
25 Ocak 2022 07:34
KÖY ENSTİTÜLERİNDE KÜTÜPHANELER
24 Ocak 2022 07:34
AKÇADAĞ KÖY ENSTİTÜSÜNDE SİNEMA ANILARI
24 Ocak 2022 07:34
Gazateci Hrant Dink katledildiği yerde anıldı.
24 Ocak 2022 07:34
Geçmişin İzinde DAMASCUS Sergisi
13 Aralık 2021 07:34
DEMİRYOLU KÜÇÜK İSTASYONLARI
03 Aralık 2021 07:34
MALATYADA YENİ FiDANCILAR SİTESİ HAZIR
22 Kasım 2021 07:34
Malatya'da Vanlı Hoca: Şeyh Hacı Hamid Hamd-î Vânî El- Malatî (1873 1955)
22 Kasım 2021 07:34
Malatya'da Venk Manastır ve Kilisesi
16 Kasım 2021 07:34
Malatya'da 'Venk' Manastır ve Kilisesi
25 Eylul 2021 07:34
ARGUVAN YOLLARINDA
15 Eylul 2021 07:34
HEKİMHANLI SADIK BABA
15 Eylul 2021 07:34
Malatya ERHAÇ Askeri Hava üssü Adı Nereden Geliyor
15 Eylul 2021 07:34
HEKİMHANLI ÂŞIK ESİRİ BABA
08 Eylul 2021 07:34
SÜRYANİ KADİM MOR BARSAUM MANASTIRI / DİLBER KALESİ
24 Ağustos 2021 07:34
ASLANTEPE HÖYÜĞÜ'NÜN UNESCO YOLCULUĞU... Temmuz 31, 2021
03 Ağustos 2021 07:34
Malatya'ya kuşbakışı bakanları şaşırtan dairesel tarlalar
27 Temmuz 2021 07:34
Aşağıbağlar Suflâ Cami (1850) Yeşilyurt/Malatya
26 Temmuz 2021 07:34
MALATYA'DA ROMA ODA MEZARLARI... YİNE TOKİ
26 Temmuz 2021 07:34
Okulun Atatürk Anıtına Saygısızlık
08 Temmuz 2021 07:34
MALATYA CASA ŞEHİTLİĞİNİN KÜNYELİ MAHZUN AĞAÇLARI
08 Temmuz 2021 07:34
ŞEKER FABRİKASININ ALKOL ÜNİTESİ KADERİNE TERK EDİLDİ
05 Temmuz 2021 07:34
AKÇADAĞ KÖY ENSTİTÜSÜ YERLEŞKESİNDEN HÜZÜNLÜ KARELER
28 Haziran 2021 07:34
BİN YILLIK SELÇUKLU KIRK KARDEŞLER MEZARLIĞI İÇLER ACISI HALDE
28 Haziran 2021 07:34
Ulu Camii Sit Alanına 30 yıl önce yapılan okul binası yıkıldı
07 Haziran 2021 07:34
Battalgazi Çolakoğlu Köyü
24 Mayıs 2021 07:34
Malatyada sebze fidelerini dikme, dönemi başladı
04 Mayıs 2021 07:34
Hurda Depolarının Şehir Dışına Çıkarılması
04 Mayıs 2021 07:34
Malatya'da İlkbahar
14 Nisan 2021 07:34
YOLUM DÜŞTÜ HACI BEKTAŞ'A
05 Nisan 2021 07:34
SANCAKTAR ABDULVAHAP GAZİ TÜRBESİ
18 Mart 2021 07:34
TOPKAPI SARAYI ve CELLAT ÇEŞMESİ
07 Mart 2021 07:34
KARACA AHMET SULTAN TÜRBESİ
07 Mart 2021 07:34
AYASOFYA'YA YOLCULUK.
27 Şubat 2021 07:34
MALATYA ÇINARLI CAMİİ / SURP ASDVADZADZİN Kilisesi
21 Şubat 2021 07:34
ŞAHKULU SULTAN DERGÂHI
07 Şubat 2021 07:34
ZEYNEP- KAMİL HASTANESİ ÖLÜMSÜZ BİR AŞK HİKAYESİ
01 Şubat 2021 07:34
MALATYALI İSMAİL AĞA CAMİİ. HAMAMI, ÇEŞMESİ
30 Ocak 2021 07:34
Koca Vaiz Baba Türbesi
30 Ocak 2021 07:34
TÜRBE VE TABUTDA ÖRTÜ (PÛŞÎDE) KÜLTÜRÜ
28 Aralık 2020 07:34
ŞEYH BEDREDDİN'İN MEZARINI YAPIN
25 Aralık 2020 07:34
UMUMİ TUVALETLER
09 Aralık 2020 07:34
HEKİMHAN, TARİHİ SURP PIRGİÇ KİLİSESİ
03 Aralık 2020 07:34
HEKİMHAN'IN TARİHİ MEZARLIKLARI ve YENİ MEZARLIĞIN HİKAYESİ
29 Kasım 2020 07:34
Hekimhan Hükümet Binası Yangını
26 Kasım 2020 07:34
ARAPGİR'İN KAHVERENGİ YOL LEVHALARI
19 Kasım 2020 07:34
İÇİNDE MEZARLIĞI OLAN OKUL
12 Kasım 2020 07:34
HEKİMHAN DİPSİZ GÖL (SÜLÜK GÖLÜ)
04 Kasım 2020 07:34
Malatya'dan Hatay'a Hafta Sonu Gezisi
28 Ekim 2020 07:34
MALATYA'DA İLYAS TENEKELİ KÖŞK MİNARELİ CAMİ
22 Ekim 2020 07:34
HEKİMHAN CEVİZiNİN HİKAYESİ
16 Ekim 2020 07:34
MALATYA SURP YERRORTUTYUN (Taşhoran ) Kilisenin Yeni Kubbesi.
14 Ekim 2020 07:34
Yüce dağ başında bir garip mezar
11 Ekim 2020 07:34
Hekimhan'ın Tarihi Çeşmeleri Kaderine mi Terk Edildi?
07 Ekim 2020 07:34
Kapatılan Köy okulları kaderine mi terk edildi?
06 Ekim 2020 07:34
DİLEYİCİ ROMANI-Fatma Çağlayan
16 Eylul 2020 07:34
12 EYLÜL KARANLIĞINDA KAYBOLAN BİR NESİL
13 Eylul 2020 07:34
SULTANSUYU HARASINA HİPODROM NEDEN YAPILMIYOR?
25 Temmuz 2020 07:34
MALATYA'DAN ERZİNCAN-BAŞBAĞLAR KÖYÜNE YOLCULUK...
23 Haziran 2020 07:34
Hekimhan-Güzelyurt Ilıca Tıpka Ocağı
19 Haziran 2020 07:34
HEKİMHAN - YAĞCA GEYİK ve DAĞ KEÇİSİ ÜRETİM MERKEZİ
16 Haziran 2020 07:34
FUGACI ABBAS USTA (Abbas Soğukpınar)
15 Haziran 2020 07:34
MALATYA KAYISI ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ
22 Mayıs 2020 07:34
Aziz Mor Ahron Kadim Süryani Manastırı (M.S 329)
17 Mayıs 2020 07:34
MALATYA SÜMER İLKOKULU BİNASI YIKILIYOR
11 Mayıs 2020 07:34
IŞIKLAR SÖNMESİN
23 Nisan 2020 07:34
370 YAŞINDA KIZILCIK AĞACI
19 Mart 2020 07:34
MEZAR TAŞLARINDAN YAPILAN DEMİRYOLU KÖPRÜSÜ
18 Mart 2020 07:34