Fikri Demirtaş
[email protected]

AKÇADAĞ KÖY ENSTİTÜSÜ YERLEŞKESİNDEN HÜZÜNLÜ KARELER

28 Haziran 2021 02:22

 

17 Haziran 2021 günü Nezir Kızılkaya, Süleyman Turan beyle 1976  yılında mezun olduğum Akçadağ Köy Enstitüsü  yerleşkesinde / Öğretmen okulunda 

kadrajlara sığındık... Akçadağ Köy Enstitüsü ile umutsuz ama derin öyküyü  yaşamak için...Duygulu anlar yaşadık. Hatıralarım gözlerimin önünden gelip geçti...

Fotoğraf: Pilot Atilla  Özdemir

Akçadağ Köy Enstitüsü Kuş bakışı görünüm

Fotoğraf: Pilot Atilla  Özdemir

Akçadağ Köy Enstitüsü Sultansuyu Barajı Kuşbakışı görünüş.

 

Öğretmen yetiştirmek üzere, 17 Nisan 1940 tarihinde Köy Enstitüleri 21 ayrı bölgede faaliyete geçer.

 

Köy Enstitülerinin kapatılış süreci genel siyasetin dışında değildir. 1945’te ABD ile yapılan Silah Antlaşması, 1947’de Truman Doktrini, 1948’de Marşal Planı, IMF ve Dünya Bankası üyelikleriyle, 1949 yılının Aralık ayında ABD ile Ortak Eğitim Anlaşması yapılması, Köy Enstitüleri anlayışıyla çelişiyordu. Bilindiği gibi 1946’da programı değiştirilen ve önce Tonguç, sonra da diğer yöneticileri görevden alınan bu okullar, 1947’den itibaren özgünlüklerini yitirmişlerdi. Köy Enstitüleri 1954’te İlköğretmen Okullarıyla birleştirilerek tamamen kapatıldı.

 

Ortak Eğitim Anlaşması ile eğitim sistemimizi ABD planlamaya başladı. Yeniden ezberci, tüketici eğitime döndük. Bugüne gelişimimizin temelleri o günlerde böyle atıldı.

***

Akçadağ Köy Enstitüsü’nün bulunduğu yerleşkedeki yapılara sahip çıkılmaması, Enstitü’nün adeta harabeye dönüşmesine neden oluyor.  Onlarca  yapının bulunduğu yapıların kaderine terk edilmesi tepki çekiyor. Onlarca “kültürel varlık” yıkılmayı bekliyor.

 

Bundan yaklaşık 81 yıl önce kurulan 

Akçadağ Köy Enstitüsü yerleşkeside 1940 yılında “Enstitü İmecesi” ile yapıldı.  Çivinin dahi çok zor bulunduğu, maddi olanakların olmadığı,  kısıtlı olduğu yıllarda öğrencilerin emekleriyle “küçük bir kasaba” kuruldu.

Oysa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından koruma altına alınmıştı. Sözde bazı binaların tescili yapılmıştı. Bugünkü durumuyla binalar adeta yıkılmaya terk  edilmiş.

 

Okulun mezarlığı. 

 

Dünyada belkide kendi mezarlığı olan tek okul  Akçadağ Köy enstitüsünün öğretmen, öğrenci, personel mezarları kurumuş otlar içinde kalmış, tahrip edilmiş, yıkılmış, kime ait olduğu belli değil.  4 bin dönümlük arazi içinde mezarlığın  yeri tarifle bile zor bulunur.

 

Akçadağ  Köy Enstitüsünde ölen bir kadın öğretmenin mezarını ziyaret eden İsmet İnönü Tonguç ve öğretmenler.

 

Köy Enstitünün  aynı akıbetini okulun 1 km. aşağısında bulunan Akçadağ istasyonuda yaşıyor. Akçadağ Köy enstitüsünün kurucu müdürü Şerif Tekben, Eğitim Başı Reyzi Pamir , md.yrd. Mümin Başoğlu   öğretmenler ve öğrencilerin imece ruhu ile yaptıkları vahaları yok artık...

 

Köy Enstitüleri, kapatılmayıp, etkinliğini sürdürebilse; ülke olarak bugün bambaşka bir konumda olurduk.Ve şu an yaşadığımız kronik sorunların pek çoğu olmazdı.

Tüketen değil, üreten bir toplum olurduk.

 

Bu çağda hâlâ hurafelerle, yobazlarla, tarikat ve cemaatlerle uğraşmaz; biz de gelişmiş ülkeler arasında, yerimizi alırdık.

Ama olmadı, oldurmadılar.

Türk ve Türkiye düşmanı dış güçler ve onların yurtiçindeki uzantısı çapsız ve vizyonsuz Türk(!) yöneticiler, ağalar buna izin vermedi.

 

Kapatılmalarının üzerinden 67 yıl geçti ama Köy Enstitüleri hâlâ tartışılıyor. Acı ve hüzün veren bir özlem, direnme yaratan bir umutla anılıyor.

 

Okulun Hamamı

 

Enstitünün binalarının hepsi terk edilmiş durumda. Özellikle sinema salonu ve müzik odalarının bulunduğu yerler insanın içini parçalıyor. Her gidişimde yıkım sürüyor. Fotoğraf çektiğim yerlerde yok oluyor.

 

Oysa diğer köy Enstitüleri gibi Akçadağ Köy Enstitüsü çürümeye terk edilen binalarının, hamamın, yatakhanelerin, sinema salonun ve müzik kompleksinin yapılış öyküsü bir destandır.

 

Okulun Sineması

 

 

Köy enstitülerini tepeden tırnağa okul  müdürleri, Eğitim başları, öğretmenleri ve yoksul köy çocukları ile bu destanın nasıl gerçekleştirdi? O güzelim yapıları kimler nasıl yaptı?

 

Cumhuriyetin mirası Akçadağ  Köy Enstitüsü’nün yapılarının ve tarihi kalıntılarını korunması , hatta bir eğitim müzesi yapmak  için Malatya Valiliği, Akçadağ Kaymakamlığı, Milli Eğitim Müdürlüğü, İnönü Üniversitesi, Turgut Özal üniversitesi, Malatya Büyükşehir Belediyesi Başkanı Selahattin Gürkan öğretmen kökenli olmasına rağmen, Akçadağ İlçe belediyesi, ne iktidar ne muhalefet,  nede bir sivil  toplum örgütü bir çalışma yapmadı. Yapdıysada medyada duymadık.

 

 Böyle kültürel tarihi eğitim mirasları olup da binalarına dahi sahip çıkmayan yeryüzünde acaba bir devlet var mıdır?

 

Kuruluşundan bu yana gelmiş geçmiş tüm öğretmen ve öğrencilerine selam olsun. Saygılarımla...

 

Fotoğraf Galerisi 

  Revir 

Yatakhaneler

Okulun arazisi Kayısı Araştırma Müdürlüğünce

Kullanılmakta

Akçadağ  İstasyonu( Karapınar Köyü)

İstasyon Bilet Satış Gişesi

Yol boyunca yapılan pano ve heykel kaideleri

 

İdare binası Atatürk Köşesi

 

Yorumlar (0)

Kalan karakter : 450
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!

Yazarın Diğer Yazıları

IŞIKLAR SÖNMESİN
08 Ocak 2024 02:22

Ali Kapısı Derneği Abdal Musa Birlik Lokması
20 Aralık 2023 02:22

Sazlılar Derneğinde Abdal Musa Lokması
07 Aralık 2023 02:22

Zeynel Abidin Vakfında Abdal Musa Lokması
03 Aralık 2023 02:22

Seyituşağı Köyünde Abdal Musa Birlik Lokması
16 Kasım 2023 02:22

MALATYADA REKLAM TABELACILIĞI
03 Kasım 2023 02:22

Endüstri mirası tescili Tuğla Bacası restorasyonu bekliyor
28 Ekim 2023 02:22

GÜNDÜZBEY- PINARBAŞI KAPTAJ GEZİSİ
17 Ekim 2023 02:22

KABAH ABDAL TÜRBESİ ve GÜRGÜR DEDE TÜRBESİ
10 Ekim 2023 02:22

ELEMENDİK PINARI
02 Ekim 2023 02:22

HEKİMHAN'DA 'TORLAKÇILAR' EKMEKLERİNİ ATEŞ VE KÜLDEN ÇIKARIYOR
09 Eylul 2023 02:22

HEKİMHAN KÖYLÜKÖYÜNDE SARIÇAM ORMANI
29 Ağustos 2023 02:22

BATTALGAZİ'DE ASIRLIK KARA DUT
22 Ağustos 2023 02:22

Zeynel Abidin'de Aşure Lokma Etkinliği
18 Ağustos 2023 02:22

Hekimhan'da Dört Yüz Yılık Ceviz Ağacı
05 Ağustos 2023 02:22

VEFA KONAĞI, DEPREMZEDELERE MESKEN OLDU!
03 Ağustos 2023 02:22

TARİHİ ESERLERE SAYGI
31 Temmuz 2023 02:22

AKÇADAĞ KÖY ENSTİTÜSÜNDE SİNEMA ANILARI
28 Temmuz 2023 02:22

Profesyonel Fotoğrafçı HÜSEYİN KOÇ Son Yolculuğuna Uğurlandı
09 Temmuz 2023 02:22

BİR BOZKIR KÖYÜ GEBELİ / ARAPGİR
09 Temmuz 2023 02:22

Karapınar'da ŞAH -I MERDAN Ziyareti
09 Temmuz 2023 02:22

DOĞANYOL'UN YENİDEN DOĞUŞU
15 Haziran 2023 02:22

GELİNCİK TEPE
07 Haziran 2023 02:22

AKÇADAĞ KÖY ENSTİTÜSÜ 6 ŞUBAT DEPREMİNİN ARDINDAN
27 Mayıs 2023 02:22

ÂŞIK VEYSEL... Sivrialan köyüne yolculuk...
16 Mayıs 2023 02:22

MEMLEKETİM YIKIK VİRANE OLDU
19 Mart 2023 02:22

MALATYA'DA SITMA SAVAŞ VE BABAMIN ANILARI
13 Ocak 2023 02:22

MALATYA SÜMERBANK FABRİKASI İŞÇİSİNİN RÜYASI
28 Kasım 2022 02:22

AKÇADAĞ KÖY ENSTİTÜSÜNÜN ' GARİP' MEZARLIĞINA SAHİP ÇIKILDI
25 Kasım 2022 02:22

ENGÜZEKLİLER CEM EVİNDE ABDAL MUSA - BİRLİK CEMİ
08 Kasım 2022 02:22

ADINI YİTİREN OKUL...Akçadağ Köy Enstitüsü
13 Ekim 2022 02:22

Hekimhan Ballıkaya (Mezirme) Mahallesi
22 Eylul 2022 02:22

HEKİMHAN-GİRMANA 1. KÜLTÜR ŞENLİĞİ
01 Eylul 2022 02:22

RUS PAZARI / BİT PAZARI
20 Ağustos 2022 02:22

MALATYA ÜÇ HORAN KİLİSESİNDE İKİNCİ AYİN
14 Ağustos 2022 02:22

Kiliseden Kültür Merkezine
28 Temmuz 2022 02:22

Aspuzu Bağları: Karadut Ağacı
11 Temmuz 2022 02:22

TEMMUZ SICAĞINDA İKİ KARA GÜN
04 Temmuz 2022 02:22

Fetiye Uzun Hasan Cami
30 Haziran 2022 02:22

Vefalı Malatyalıların Doğanşehir Gezisi
29 Haziran 2022 02:22

Malatya'da Venk Şapeli
29 Haziran 2022 02:22

CHP KÖY ENSTİTÜLERİ MASASI VE PROJELERİ
21 Haziran 2022 02:22

MALATYA'DA UMUMİ TUVALETLER SORUNU
20 Haziran 2022 02:22

SEYYİD AZİZ DEDE(Ape Aziz) ANMA ETKİNLİĞİ
15 Haziran 2022 02:22

MAVİ DEĞİRMEN / Seferihisar - İzmir
15 Haziran 2022 02:22

Bir Gezi Anısı
06 Haziran 2022 02:22

ASPUZU BAĞLARI
06 Haziran 2022 02:22

Hüseyin Doğan Dede 39.Ölüm Yıl Dönümünde Anıldı
25 Mayıs 2022 02:22

MALATYA DEMİRYOLU MENFEZİNİN HAZİN SONU
13 Mayıs 2022 02:22

MELİTA
10 Mayıs 2022 02:22

YAZAR ÖZGÜR SİNAN'LA ÇANAKKALE'DE KEYİFLİ BİR RÖPORTAJ
07 Mayıs 2022 02:22

KARAGÜL
30 Nisan 2022 02:22

TARİHİN İZİNDE... Mezar Taşlarından Yapılan Demir Yolu Menfezi
30 Nisan 2022 02:22

NE BAHARLARIMIZ GEÇTİ ÖMÜRDEN
11 Nisan 2022 02:22

MALATYA'DA KAYISI AĞAÇLARI ÇİÇEK AÇTI
04 Nisan 2022 02:22

AKÇADAĞ KÖY ENSTİTÜSÜNÜN SAHİPSİZ MEZARLIĞI
01 Nisan 2022 02:22

Akçadağ Köy Enstitüsü 1947 mezunu Öğretmen MUAZZEZ YILMAZ
17 Mart 2022 02:22

ELAZIĞ/ KEBAN- DENİZLİ KÖYÜ KERVANSARAYI
25 Şubat 2022 02:22

Balıkesir'de Tahtakuşlar Köyü
14 Şubat 2022 02:22

GÜLE GÜLE BİLGE İNSAN, İSMAİL KAYGUSUZ...
04 Şubat 2022 02:22

Lütfi Özgünaydın: 'Bir zamanlar Kemaliye'
30 Ocak 2022 02:22

Malatyalı Yazar Necati Güngör beyi İstanbul'da ziyaret
25 Ocak 2022 02:22

KÖY ENSTİTÜLERİNDE KÜTÜPHANELER
24 Ocak 2022 02:22

AKÇADAĞ KÖY ENSTİTÜSÜNDE SİNEMA ANILARI
24 Ocak 2022 02:22

Gazateci Hrant Dink katledildiği yerde anıldı.
24 Ocak 2022 02:22

Geçmişin İzinde DAMASCUS Sergisi
13 Aralık 2021 02:22

DEMİRYOLU KÜÇÜK İSTASYONLARI
03 Aralık 2021 02:22

MALATYA’DA YENİ FiDANCILAR SİTESİ HAZIR
22 Kasım 2021 02:22

Malatya'da Vanlı Hoca: Şeyh Hacı Hamid Hamd-î Vânî El- Malatî (1873 – 1955)
22 Kasım 2021 02:22

Malatya'da Venk Manastır ve Kilisesi
16 Kasım 2021 02:22

Malatya'da 'Venk' Manastır ve Kilisesi
25 Eylul 2021 02:22

ARGUVAN YOLLARINDA
15 Eylul 2021 02:22

HEKİMHANLI SADIK BABA
15 Eylul 2021 02:22

Malatya ERHAÇ Askeri Hava üssü Adı Nereden Geliyor
15 Eylul 2021 02:22

HEKİMHANLI ÂŞIK ESİRİ BABA
08 Eylul 2021 02:22

SÜRYANİ KADİM MOR BARSAUM MANASTIRI / DİLBER KALESİ
24 Ağustos 2021 02:22

ASLANTEPE HÖYÜĞÜ'NÜN UNESCO YOLCULUĞU... Temmuz 31, 2021
03 Ağustos 2021 02:22

Malatya'ya kuşbakışı bakanları şaşırtan dairesel tarlalar
27 Temmuz 2021 02:22

Aşağıbağlar Suflâ Cami (1850) Yeşilyurt/Malatya
26 Temmuz 2021 02:22

MALATYA'DA ROMA ODA MEZARLARI... YİNE TOKİ
26 Temmuz 2021 02:22

Okulun Atatürk Anıtına Saygısızlık
08 Temmuz 2021 02:22

MALATYA CASA ŞEHİTLİĞİNİN KÜNYELİ MAHZUN AĞAÇLARI
08 Temmuz 2021 02:22

ŞEKER FABRİKASININ ALKOL ÜNİTESİ KADERİNE TERK EDİLDİ
05 Temmuz 2021 02:22

BİN YILLIK SELÇUKLU KIRK KARDEŞLER MEZARLIĞI İÇLER ACISI HALDE
28 Haziran 2021 02:22

Ulu Camii Sit Alanına 30 yıl önce yapılan okul binası yıkıldı
07 Haziran 2021 02:22

Battalgazi Çolakoğlu Köyü
24 Mayıs 2021 02:22

Malatya’da sebze fidelerini dikme, dönemi başladı
04 Mayıs 2021 02:22

Hurda Depolarının Şehir Dışına Çıkarılması
04 Mayıs 2021 02:22

Malatya'da İlkbahar
14 Nisan 2021 02:22

YOLUM DÜŞTÜ HACI BEKTAŞ'A
05 Nisan 2021 02:22

SANCAKTAR ABDULVAHAP GAZİ TÜRBESİ
18 Mart 2021 02:22

TOPKAPI SARAYI ve CELLAT ÇEŞMESİ
07 Mart 2021 02:22

KARACA AHMET SULTAN TÜRBESİ
07 Mart 2021 02:22

AYASOFYA'YA YOLCULUK.
27 Şubat 2021 02:22

MALATYA ÇINARLI CAMİİ / SURP ASDVADZADZİN Kilisesi
21 Şubat 2021 02:22

ŞAHKULU SULTAN DERGÂHI
07 Şubat 2021 02:22

ZEYNEP- KAMİL HASTANESİ ÖLÜMSÜZ BİR AŞK HİKAYESİ
01 Şubat 2021 02:22

MALATYALI İSMAİL AĞA CAMİİ. HAMAMI, ÇEŞMESİ
30 Ocak 2021 02:22

Koca Vaiz Baba Türbesi
30 Ocak 2021 02:22

TÜRBE VE TABUTDA ÖRTÜ (PÛŞÎDE) KÜLTÜRÜ
28 Aralık 2020 02:22

ŞEYH BEDREDDİN'İN MEZARINI YAPIN
25 Aralık 2020 02:22

UMUMİ TUVALETLER
09 Aralık 2020 02:22

HEKİMHAN, TARİHİ SURP PIRGİÇ KİLİSESİ
03 Aralık 2020 02:22

HEKİMHAN'IN TARİHİ MEZARLIKLARI ve YENİ MEZARLIĞIN HİKAYESİ
29 Kasım 2020 02:22

Hekimhan Hükümet Binası Yangını
26 Kasım 2020 02:22

ARAPGİR'İN KAHVERENGİ YOL LEVHALARI
19 Kasım 2020 02:22

İÇİNDE MEZARLIĞI OLAN OKUL
12 Kasım 2020 02:22

HEKİMHAN DİPSİZ GÖL (SÜLÜK GÖLÜ)
04 Kasım 2020 02:22

Malatya'dan Hatay'a Hafta Sonu Gezisi
28 Ekim 2020 02:22

MALATYA'DA İLYAS TENEKELİ KÖŞK MİNARELİ CAMİ
22 Ekim 2020 02:22

HEKİMHAN CEVİZiNİN HİKAYESİ
16 Ekim 2020 02:22

MALATYA SURP YERRORTUTYUN (Taşhoran ) Kilisenin Yeni Kubbesi.
14 Ekim 2020 02:22

Yüce dağ başında bir garip mezar
11 Ekim 2020 02:22

Hekimhan'ın Tarihi Çeşmeleri Kaderine mi Terk Edildi?
07 Ekim 2020 02:22

Kapatılan Köy okulları kaderine mi terk edildi?
06 Ekim 2020 02:22

DİLEYİCİ ROMANI-Fatma Çağlayan
16 Eylul 2020 02:22

12 EYLÜL KARANLIĞINDA KAYBOLAN BİR NESİL
13 Eylul 2020 02:22

SULTANSUYU HARASINA HİPODROM NEDEN YAPILMIYOR?
25 Temmuz 2020 02:22

MALATYA'DAN ERZİNCAN-BAŞBAĞLAR KÖYÜNE YOLCULUK...
23 Haziran 2020 02:22

Hekimhan-Güzelyurt Ilıca Tıpka Ocağı
19 Haziran 2020 02:22

HEKİMHAN - YAĞCA GEYİK ve DAĞ KEÇİSİ ÜRETİM MERKEZİ
16 Haziran 2020 02:22

FUGACI ABBAS USTA (Abbas Soğukpınar)
15 Haziran 2020 02:22

MALATYA KAYISI ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ
22 Mayıs 2020 02:22

Aziz Mor Ahron Kadim Süryani Manastırı (M.S 329)
17 Mayıs 2020 02:22

MALATYA SÜMER İLKOKULU BİNASI YIKILIYOR
11 Mayıs 2020 02:22

IŞIKLAR SÖNMESİN
23 Nisan 2020 02:22

370 YAŞINDA KIZILCIK AĞACI
19 Mart 2020 02:22

MEZAR TAŞLARINDAN YAPILAN DEMİRYOLU KÖPRÜSÜ
18 Mart 2020 02:22

Tüm Yazılar