MALATYA'DA UMUMİ TUVALETLER SORUNU

Haziran 18, 2022

                                                                 Söğütlü Camii WC'Si yeni hali.

   6 Aralık 2020 'de yazdığım bu yazıyı  bir kez daha güncelleyerek paylaşıyorum. Bu güne gelinceye kadar bu yazım üzerine temiz tuvalet kampanyası için Malatya Büyükşehir  Belediyesi bahsedilen camilerin tuvaletlerinde gerekli çalışmaları yaparak hijyenik bir ortamı sağlamış. Ve güzel olmuş. Yetkileri duyarlılıklarından dolayı kutluyorum. Şehrin  caddelerinin uygun yerlerine belli aralıklarla  modern tuvaletler hala yapılmamış. İlçe belediyelerde de umumi tuvaletler sorunları yaşanmaktadır. Onlarında  temiz tuvalet kampanyasına katılmaları beklenmektedir.

     Bir memlekette üç şey olmazsa olmazdır. Hamam ,kanalizasyon( tuvalet )ve kütüphane hamam vücudun kirini kanalizasyon toplumun ve şehrin kir ve pisliğini kütüphanede kafalardaki kiri pası temizler. Korana virüs salgın döneminde umumi tuvaletler ihtiyacı daha önemli bir sorun haline gelmişti.

    19 Kasım Dünya Tuvalet Günü. Birleşmiş Milletler, 2013 yılında ilan ettiği günle herkesin sağlıklı tuvalete ulaşmasını amaçlıyor. Dünyanın bir köşesinde normal karşılanan tuvalet alışkanlıkları ise bir başka yerdekileri çok şaşırtabiliyor.

     19 Kasım Dünya Tuvalet Günü, tuvalet, temiz su ve hijyen alanlarında bilinci arttırmak amacıyla  kutlanıyor. Tuvalet deyip geçmeyin. Temiz tuvalet alışkanlıkları birçok hastalığın önüne geçmek, salgın hastalıkların su ve toprağa bulaşarak yayılmasını engellemek için büyük önem taşımakta. Özellikle temiz suya erişimin kısıtlı olduğu fakir bölgelerde tuvalet eğitimi birçok insanın hayatının kurtulmasını sağlıyor.

    Umumi tuvalet, herkesin kullanımına açık olan tuvalet. Okul, alışveriş merkezi, hapishane gibi kamusal alanlarda bulunan umumi tuvaletler küçük bir kabin şeklinde olabildiği gibi daha büyük bir yapı hâlinde küçük kabinlere bölünmüş şekillerde de olabilmektedir. Alafranga  / klozet  ( Avrupalı tarzında)ya da  alaturka / tuvalet taşı  (eski Türk tarzı) tuvaletin yanı sıra  pisuarın  da bulunabildiği alanlar çoğu yerde erkek kadın için ayrı ayrı tuvaletler de bulunmaktadır.

Temiz Tuvalet Kampanyası

Temiz Bir Tuvalet, Sağlıklı Bir Toplum

OPET istasyonlarının tuvaletlerinden başlayan “Temiz Tuvalet Kampanyası”  21 yıldır aralıksız devam etmekte, tuvalet temizliği ve hijyenini Türkiye geneline yaymayı amaçlamaktadır. Bu proje, OPET'in temiz ve sağlıklı bir toplum yaratma mücadelesidir.

OPET’in 2000 yılından bu yana sürdürdüğü ve Türkiye’de yapılan en uzun soluklu toplumsal projelerden biri olan Temiz Tuvalet Kampanyası, Türkiye’nin önemli bir sorununu hedef almaktadır. Temiz Tuvalet Kampanyası ” Türkiye’nin gündemine “tuvalet temizliği ve hijyen” konularını getirerek, ülkede bu konuda bir bilinç oluşmasına katkıda bulunmak amacıyla gerçekleştirilmektedir. Önce kendi istasyonlarından işe başlayan OPET, zamanla projeyi, tüm yurda yaymış ve Opet istasyonlarında, sadece standart kurumsal görüntü ve hizmet kalitesi ile değil, temizlik ve hijyene verdiği önemle de farklılığını vurgulayarak, bunu kalıcı hale getirmeyi başarmıştır.  

Aynı fikirle yola çıkan, benzin istasyonlarında 10 yıldır süren bir kampanya var: ‘Temiz Tuvalet Kampanyası,' OPET'i diğer benzin istasyonlarından ayıran uzun soluklu bir sosyal sorumluluk projesi. Şehirlerarası yolculuklarda tuvalet molası için benzincide durup, tuvaletin pis olması nedeniyle girememek eminim bir çoğunuzun başına gelmiştir. OPET, bu tür durumları bertaraf etmek ve benzin almaya gelen müşterilerine her yönden kaliteli hizmet sunmak amacıyla Temiz Tuvalet Kampanyası'na her şeyden önce insani bir görevi yerine getirmek üzere başlamış.

Medyada yer alan bir haberde yıllar önce

"Eczacıbaşı Hijyen Projesi'ne Milli Eğitim Bakanlığı desteği Eczacıbaşı Topluluğu, Yatılı İlköğretim Bölge Okulları’nın (YİBO) fiziki şartlarını iyileştirerek çağdaş, kaliteli ve sağlıklı yaşam koşulları sağlamayı hedefleyen ve uluslararası pek çok ödüle layık görülen Eczacıbaşı Hijyen Projesi için Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliği protokolü imzaladı. Protokol kapsamında, öncelikli ihtiyaç sahibi YİBO’lardaki ıslak mekanların tesisat altyapısının Bakanlık tarafından onarılmasının ardından, banyo ve tuvaletleri VitrA ve Artema markalı ürünlerle yenilenecek. Söz konusu YİBO’lardaki öğrencilere, Solo tarafından kişisel hijyen ve tuvalet eğitimi de verilecek. 2015 yılının sonuna kadar geçerli olacak protokolle ayrıca, belirlenen 31 şehirde yer alan 210 YİBO’nun yaklaşık 72 bin öğrencisi de Solo’nun kişisel hijyen eğitimiyle buluşturulacak.

8 Ocak 2010 Cuma günü İstanbul Modern’de düzenlenen imza törenine, Milli Eğitim Bakanı Nimet Çubukçu ve Eczacıbaşı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı katıldı. "

KORONAVİRÜS tedbirleri devam ederken, vatandaşlar umumi yerlerdeki tuvaletleri kullanmaktan çekinmeye başladı. Doktorlar pek çok kişinin bu çekince yüzünden idrarını uzun süre tuttuğunu ve bu durumun böbrek yetmezliği gibi pek çok hastalığı beraberinde getirebileceğini söylüyorlar.

Dünyada  ülkemizde ve Malatya'da Korana virüs salgın döneminde UMUMİ TUVALET ihtiyacı sorunu ortaya çıktı. Dünyada yeni tip Coronavirüs (Covid-19) hastalığı salgınının kasıp kavurduğu bu günlerde, halkın sağlığını korumak için ülkemizde ilimizde  temiz umumi tuvaletlere daha büyük ihtiyaç olduğunu ortaya koydu. Yüz binlerce insanın çalışıp, gezip, alışveriş yaptığı şehrimizin kalbinde insanlar umumi tuvalet sorunu yaşıyor.

Yeşilyurt ve Battalgazi ilçelerimizde konforlu, temiz ve bakımlı umumi bir tuvalet yoktur. Camilerin tuvaletlerini anlatmaya zaten gerek yok. Umumi tuvalet  insanların akın ettiği şehir merkezinde yaşanmaktadır. Kamusal alanlardaki tuvaletlerin ışıklandırma, yol ve çöp toplama kadar temel bir ihtiyaç olduğu bilinmelidir.

Tek merkezi olan Malatya'da insanlar umumi tuvalet olarak 4 tane cami Yeni cami, Söğütlü , Kığılı , Çınarlı caminin,  tuvaletlerini kullanıyorlar. Bu yazıyı yazmak için özellikle bu camilerin tuvaletlerini tek tek gezdim. Bunlarda yol seviyesinin altında  havasız  yetersiz sağlıksız ve hijyenik olmadığı  gördüm. Camilerden başka İnönü kapalı çarşısında umumi temiz  bir tuvalet vardı.

  Yöneticilerden halkın ihtiyaçlarını gidermek için  gitmek zorunda oldukları bu tuvaletleri

hiç gördüler mi? Nüfus yıllarca artmasına rağmen merkezdeki bu dört caminin tuvaletleri ihtiyacı karşılamaktadır.  Yeni cami ve Kığılı camisinin tuvaleti ücretsiz. Belediyeye ait tuvaletlerin olmaması nedeniyle , işyerlerinde  tuvaleti olmayan erkekler  ve diğer insanlar   iş hanı camii veya kafeteryaların tuvaletlerine gidiyorlar. Ancak hanımların böyle bir ihtiyacını gidermek için camilerin tuvaletlerini, kullanmalarından başka şansları yoktur.

İnsanlar tuvalet ihtiyacımı gidermek için ülkemizde genellikle  camileri aramak zorunda kalıyorlar. Camilerinde tuvaletleri sabah namazından önce ve yardımcın namazından sonra kapalı oluyormuş Camilerin tuvaletleri genellikle hijyenik değil. 

 Şehrimizde insan kalabalığın yoğun olduğu yerlerde umumi tuvaletlerin olup olmadığını araştırdığımda olmadığını öğrendim.  Belediyeler cadde üzerinde iş merkezleri, apartmanlar  yapılırken  imarda  modern tuvaletler yapmak için yer ayıramaz mı? İnsanların tuvalet ihtiyacını gidermek için Belediyeler şehrin yüzünü ağartacak  caddelerinde ,sokaklarda belli aralıklarla hijyenik modern tuvaletler yapmalı . 

İnsanlar düşük bir ücret karşılığı kullanabilmeliler.

***

Bazı devletler ve medyada gördüklerimiz caddelerde, sokaklarda , parklarda plajlarda , kültürel ve sanatsal etkinlik yapılan yerlerde tuvalet kabini uygulaması yapıyorlar.

Kamusal alanlarda yeterli tuvalet bulunmaması durumunda insanlar ihtiyaçlarını sokaklarda gideriyor ve bu da hijyenik olmadığı için hastalıklara yol açabiliyor.

Belediye meclislerine, tuvalet sorununun çözümü konusunda ivedilikle harekete geçerek mesane rahatsızlığı yaşayan kişilerin sorunlarına çözüm bulmak amacıyla  alışverişin yoğun olduğu cadde ve sokaklarda her 500 metrede bir umumi tuvalet yapılmasını gerekir.

Belediyelerimiz umumi tuvalet yapımı ve özel tuvalet işletilmesini yap-işlet modeliyle teşvik için çalışma başlatmaları gerekir. 

***

Cami ve Umumi Tuvaletlerin Temizliği

Bilim kurulu üyesinden ' Umumi tuvalet' uyarısı salgınında bulaş riskinin yüksek olduğu alanlardan umumi tuvaletlere dikkat çekerek, Umumi tuvaletler riskli olduğu görüşünü bildirmiştir.

Zorunlu haller haricinde umumi tuvaletler e girilmemeli.

Umumi tuvaletlerde  fiziksel mesafelere hiç uyulmuyor.

Biz millet olarak diğer birçok konuda olduğu gibi temizlik konusunda da dünyaya örnek olmuş ecdadın torunlarıyız. Yaptırılan camiler, şadırvanlar ve hamamlar ecdadımızın temizliğe verdiği önemi daha çok öne çıkarmaktadır. Kaldı ki biz Müslüman bir milletiz. “Temizlik imandandır” şiarıyla yazar konuşuruz . Ya şimdi pratikte uygulamaya bakalım. Şehirlerimizde, ilçe merkezlerinde  camilerde, belediyelere ait yerlerde gerçekten umumi  tuvaletler, sokaklarının caddelerimizin temizliği nasıl?

Her camiye bir temizlik görevlisi tahsis edilsin. Bu görevli hem tuvaleti ve hem de camiyi temizlesin. Ücretini diyanet yada cami derneği karşılamalı. Yada Belediyelerle İşbirliği yaparak, temizlikleri Belediyelerce yapılsın.

 Belediye görevlisi işçiler, veya ihale ile  tuvaletlerin işletmesini alan özel sektörün yaptığı temizliğinin  denetimi kontrolleri yapılmalıdır .

Avm'lerin tuvaleti parasız ama, Genelde cami tuvaletleri paralı.  Parasız öğrenciler, çocuklar tuvaletlere giremiyor. Devlet 65 yaş üzerinde olan insanlara belediye otobüslerine bedava  binerken cami tuvaletlerine girmek için  para vermek zorundalar . Diyanet bir karar alsın ve camilerin tuvaleti parasız olsun.

Yeni Camii( Teze camii) WC parasız

Çınarlı Camii ( Surp Asdvadzain Ermeni Kilisesi)WC 2,5 TL

 Kığılı camii , WC parasız

Söğütlü Camii, WC 2,5 Tl

***

Tuvalet Sonrası Beden Temizliği

Yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgınının dünyaya yayılmasıyla birlikte, kişisel temizlik alışkanlıklarının önemine vurgu yapılmaya başlandı.

Sağlıklı bir insanda idrar mikrop içermez, ancak dışkının her milimetre küpünde milyonlarca bakteri bulunur. Bunlar bağırsaklarımızdan atılmış olmasına rağmen, herhangi bir yolla tekrar vücudumuzun iç ortamına bulaştıklarında hastalığa neden olurlar. Bu nedenle özellikle dışkılama sonrası temizliğin özenle  yapılması çok önemlidir. 

Tuvaletleri kullandıktan sonra ellerimiz zararlı organizmalarla dolu olur. Bu yüzden ellerinizin bol su ve sabunla yıkamanız çok önemli. Ayrıca dakikada en az 2-3 kere ellerimizi yüzümüze süreriz, ellerinizi yıkamadan asla yüzünüze sürmeyin. 

Tuvalete girecek olan kişi ister evde, ister umumi tuvaletlerde olsun, tuvaleti temiz buluyorsa yine aynı şekilde temiz olarak bırakmalıdır. Tuvalet eğitimi ailede okullarda,  eğitim kurumlarında, camilerde tuvalet kültürünün insanlara anlatılması ihtiyacı var.

  ***

Enfeksiyon kontrolü ve önlemleri tuvalet tasarımı için önlemler alınmalı.

Bir tuvalet kirliyse ve kötü kokuyorsa kimse onu kullanmak  istemez. Temiz ve düzgün bir tuvalet kullanana statü ve saygı sağlar. Bu,  insanların temiz ve iyi bir tuvalet için para verirler.

İnsan atıkları (dışkı ve idrar) . Sağlık için bir  gereklilik olan tuvalet inşası ve ellerin yıkanması insan atıklarının güvenli  biçimde bertaraf edilmesi  yoluyla mikropların yayılmasını önler.

İnsanlar rahatlıkla oturabilecekleri ya da çömelebilecekleri  kadar geniş, ayakta durabilecekleri kadar yüksek kabinleri olan tuvaletleri  tercih ederler.  

Camilerden ayrı umumi tuvaletler yapılmasını ister. Yeterli sayıda Alaturka ve Alafranga tuvalet kabinleri yapılmalı.  

Tuvaletleri engelli çocuk ve erişkinlerin kullanımı için daha uygun hale getirilmeli.

 Çömelmekte zorluk çekenler için basit el desteği ya da oturak yeterli olabilir.  

Lavabolar da kaliteli sıvı sabunluklar, kağıt havlular konmalı. 

Tuvaletler yol hizasında , yeterli havalandırma pencereleri olmalı.

Abdest alanlar için ayrı bir bölüm yapılmalı.

Vücudunu kontrol etmekte zorluk çekenler için arka tarafa, yanlara ve bacaklara destekler koyun ve  oturak kemeri takılmalı.

 Oturmakta zorluk çekenler için hareketli merdivenler ve tırabzanlar  yapabilir.

Tuvalet kapılarının arkasına askı takılmalı ceket veya çantasını asmak için .

Giriş ve çıkışlar, koridorlar kamerayla güvenlik önlemi alınmalı.

 Tekerlekli sandalyeye uyarlanmış giriş engelli tuvalet kabinleri yapılmalı.

Unutmayın, engeliler de diğer insanlar gibi mahremiyet ihtiyacı hissederler ve bu ihtiyaçları karşılanmalı.

Muslukların sensörlü yapılması, temassız açılan kapılar.

Kapıların ve muslukların kağıt peçeteyle açılıp kapatılması.

Çocuklara Uygun Tuvalet 

Sanitasyon bozuk olursa çocuklarda hastalık riski yüksektir. İshalli hastalıklar  ve parazitler erişkinlerde hayatı tehdit etmeyebilirken çocuklarda ölüm  nedeni olabilirler .

Sonsöz olarak

Sağlıklı şehirler için yaratıcı çözümler şehirlerde her türlü tuvalet yapılabilir ve kullanılabilir. Belediyeler yaratıcı çözümler oluşturmak için Sivil Toplum Örgütleriyle ( STK birlikte  çalışırlarsa, sonuç daha temiz, daha sağlıklı şehirler olacaktır. "

 Malatya'nın yüzünü ağartacak şekilde  halkın yoğun olarak dolaştığı yerlerde  başka şehirlerin örnek alacağı düzgün ve hijyenik umumi tuvaletlerin olması gerekiyor. Malatya bu konuda kafayı kaldırıp dışarıya baktığı zaman ne kadar geride olduğunu görmek durumundadır. Öğretmen kökenli olan Büyükşehir belediyesi başkanı Selahattin Gürkan diğer şehirlere de mimarisi ,temizliği ile örnek olacak her caddeye belli aralıklarla umumi tuvaletler yaptırarak  bu sorunu da çözer diye düşünüyorum...

***

*Alaturka tuvalet, çömelerek kullanılan klasik tuvalet türüdür. Bu tuvalet türünün olduğu yerde "hela taşı" adı verilen seramik bulunur.

Suyla temizliğe uygundur, temas olmadığı için hastalık bulaşma riski yoktur.

*Alafranga tuvalet (klozet), bizim kültürümüze sonradan girmiş ama kabul görmüş bir araçtır.

Bizim klozete kattığımız önemli bir özellik taharet musluğu ve sudur.

Diz rahatsızlığı olanlar, yaşlılar için klozet çok uygun bir araçtır. Dezavantajı ise toplu kullanımdaki temizlik sorunudur.

Fotoğraf Galerisi:

6 Aralıkk 2020' de yazılan yazıdan sonra ki WC'lerin son görüntüleri

Yeni Camii

Yeni Camii

Yeni Camii

                                         Yeni Camii( Teze camii) WC

                                              Çınarlı Camii ( Surp Asdvadzain Ermeni Kilisesi)

Çınarlı Camii

Çınarlı Camii

                                                             Çınarlı Camii

                                                      Söğütlü  Camii

Söğütlü  Camii

Söğütlü  Camii

                                                                Söğütlü Camii

                                                             Kığılı Camii

Kığılı Camii

Kığılı Camii

                                                                      Kığılı camii

                                                    Alaturka tuvalet taşı

                                                         Alafranga  tuvalet ( klozet)