Atilla Kantarcı
[email protected]
OYUNLARIMIZ
16 Ekim 2020 08:04Evlerimizin bahçeli, mahallelerimizin mahalle gibi olduğu yıllarda biz Malatya’lı çağaların en sevdiği oyunlar sülü deynek modern ismiyle çelik çomak, develeme yani topaç çevirme, yedi tuğla, hombek yani birdir bir, Adıyaman hombegi, uzun eşşek!, köşe kapmaca, gaggılama, golum kıssa, beş taş, hollik, körebe, bilya yani bilye veya misket, göz yumma yani saklambaç, yakalamacılık, hayfene kurma, ayak yere basmaz hop cambaz, ip atlama, çizgiye gazoz kapağı atma, istop, topla oynanan ortada sıçan, minyatür kale futbol maçı, voleybol, sakız'lardan çıkan artist, futbolcu resimleriyle oynadığımız oyunlar, genelde kızların oynadığı seksek, aklıma gelen oyunlarımızdı.
Eşli oyunlarda takım kurulurken genellikle :
İ beni
Yedim seni
Bana eş gerek
Al eşini tekerlemesiyle eşler seçilirdi.
Oyuna başlamak için kısa çöp çekme, yazı tura atma veya avuçta taş bulma yöntemiyle sıra belirlenirdi.
Biz Malatya’lı çağaların en sevdiği oyun batılılıların çelik çomak dediği bizim ise “sülü deynek” dediğimiz oyundu.
Dilerseniz, neredeyse tamamen unutulmaya yüz tutan bu geleneksel oyunumuzun nasıl oynandığını hatırlayalım.
Malatya geleneksel oyunlarının en büyük özelliği oyun için gerekli malzemelerin kolay yoldan bağdan, bahçeden yani doğadan temin edilebilir olmasıydı. Sülü deynek de her an her bahçede bulunabilen malzemelerle oynanan bir oyundu.
Sülü deynek en az iki kişi ile oynanırdı. Oyun için iki deynek (sopa) ve iki büyükçe taşa ihtiyaç vardı. Bu deyneklerden birinin uzun ve elde kavranacak şekilde düzgün diğerinin ise kısa ve sağlam olması gerekirdi.
Kısa olanına sülü, uzun olanına da deynek derdik. Belirli bir aralıkla yerleştirilen iki taşa da “gadı” derdik.
Oyun için gereken malzemeleri saydıktan sonra dilerseniz oyunu anlatmaya geçeyim:
Kale dediğimiz iki taş sülüye uygun olarak yerleştirildikten sonra oyun başlardı.
Oyuna başlayan oyuncunun temel amacı, deynek ile gadının üstüne yatay vaziyette konulan sülüye dokunup havaya kaldırdıktan sonra mümkün olan en sert ve düzgün şekilde sülüye vurup sülünün gidebileceği en uzak mesafeye kadar gitmesi ve rakip oyuncunun sülüyü yakalayamamasıydı.
Bu oyunda dört vuruş şekli vardı. Birincisi düz vuruştu. Sülünün tek elle hafif havalandırılarak yapılan vuruştu. İkinci vuruş bacak arası dediğimiz vuruş şekliydi. Bu vuruşta Deynek her iki bacak arasından geçirilerek sülüye vurulurdu. Üçüncü vuruş şekli yan tuluğh denilen vuruşdu. En zor olan atış buydu. Deynek, her iki ayağın arkasından dolandırılarak vuruş yapılırdı. Dördüncü vuruş şekli de oşoş kulaktı. O vuruşta deynek bulunan kolun diğer kol tarafından çevrelenerek kulağın tutulması şeklindeki atıştı.
Oyunda yanma yani el değiştirme şu şekilde olurdu. Sülüyü rakip ekipten bir oyuncu havada yakalarsa ya da ebe olan oyuncu değnekle sülüyü vuramayacak yani Malatya tabiriyle “fıs geçecek” olursa ebelik el değiştirirdi.
Sülüyü yakalamanın en kolay yolu, ceketlerimizi çıkarıp, tersten kollarımızı geçirerek ceketi bir paraşüt haline getirip sülüyü ellerimiz acımadan yakalamaktı.
Düz atışta eğer sülü yakalanamamışsa rakip takım sülüyü gadıya doğru atar, ebe de deyneğiyle savunma yapar ve gelen sülüye vurmaya çalışırdı. Sülüye vurduktan sonra, sülünün düştüğü yer deynek boyuyla ölçülür ve kaç deynek boyu gelirse hanesine sayı olarak yazılırdı.
Bazı oyunlara başlanırken iki takım, gakkılamalı mı? Gakkılamasız mı? Diye anlaşarak oyuna başlarlardı. Eğer oyun gakkılamalıysa oyunun ceza kısmında ağır ceza ritüelleri olurdu.
Ceza olarak, Gakklılanan oyuncunun gözleri bağlanır ve diğer takımdan güçlü kuvvetli biri tarafından çevrilir ve başının iyice döndüğü anda bırakılırdı. Bırakılan oyuncunun “gadı” dediğimiz taşları bulması istenirdi.
Taşın birini kolayca bulunacak şekilde arkadaşları tarafından “gel sesime sesime” diyerek bulunması sağlanırdı. Diğer taş ise oralarda bol miktarda bulunan “mayıs” veya “ağhbun” dediğimiz inek pisliklerine bulanıp, yine “gel sesime sesime” nidalarıyla taşı bulması sağlanır ve taşı eline aldığında ne olduğunu anlar ve böylece bir gülüşme başlardı.
Selam olsun bu güzellikleri yaşamış Malatya’mın güzel insanlarına...
Yorumlar (0)
Yazarın Diğer Yazıları
SİNEMA CADDESİ SANAT SOKAĞI OLARAK DÜZENLENMELİDİR…
18 Nisan 2024 08:04
PEHLİVAN DOĞAN
04 Nisan 2024 08:04
HAYRETTİN ABACI
08 Mart 2024 08:04
HÜSEYİN CAHİT FIRAT
21 Ocak 2024 08:04
MIH OSMAN
08 Ocak 2024 08:04
MALATYALIYI NASIL TANIRSINIZ
04 Ocak 2024 08:04
KANTAR KAHVESİ
14 Aralık 2023 08:04
HÜRRİYET AİLE ÇAY BAHÇESİ
02 Aralık 2023 08:04
KERNEK AİLE GÖL GAZİNOSU
29 Kasım 2023 08:04
ÖZKAN AKBULUT
24 Kasım 2023 08:04
HATIR İÇİN…
05 Ekim 2023 08:04
DEGİRMANLARIMIZ…
29 Eylul 2023 08:04
NEŞET ERTAŞ’ RAHMETLE ANIYORUM…
27 Eylul 2023 08:04
MALATYA’NIN FETHİ
23 Eylul 2023 08:04
BERBERLER
21 Eylul 2023 08:04
FAHRİ ÖZYILDIRIM
06 Eylul 2023 08:04
GARCI GELDİ HANIM
24 Ağustos 2023 08:04
DEVE CENGİZ
17 Ağustos 2023 08:04
MIŞ GİBİ YAPANLARA!…
10 Ağustos 2023 08:04
HADİ DAYI
07 Ağustos 2023 08:04
SUCEYİN KÖPRÜSÜ…
06 Temmuz 2023 08:04
ESKİ BAYRAMLAR
27 Haziran 2023 08:04
MAMİKANLI VAHAP AĞA
02 Haziran 2023 08:04
HEY GİDİ GÜNLER HEY
21 Mayıs 2023 08:04
FERİT MEVLÜT ASLANOĞLU
16 Mayıs 2023 08:04
HASAN DERİNKÖK (HASAN BEG)
12 Mayıs 2023 08:04
NURETTİN SOYKAN
06 Mayıs 2023 08:04
EŞREF BİTLİS
04 Mayıs 2023 08:04
TURAN EMEKSİZ
29 Nisan 2023 08:04
SITMAPINARI
08 Nisan 2023 08:04
YERİNDE DÖNÜŞÜM…
20 Mart 2023 08:04
GELECEĞİMİZ İÇİN MALATYA’LILIK BİLİNCİ OLUŞTURMALIYIZ…
04 Mart 2023 08:04
ŞEHRİMİZ YENİDEN İNŞA EDİLİRKEN…
27 Şubat 2023 08:04
HAZİN BİR MÜTEAHİT HİKAYESİ…
23 Şubat 2023 08:04
KAYBOLAN MESLEKLER: SEYYAR BİLEYCİLER
07 Ocak 2023 08:04
AZİZLER CEGETİ
31 Aralık 2022 08:04
KADİR AĞA
17 Kasım 2022 08:04
ARGUVANSPOR
21 Ekim 2022 08:04
ADAB-MUAŞERET
16 Ekim 2022 08:04
Fevzi Yener
07 Ekim 2022 08:04
MALATYA’DA KIŞ HAZIRLIKLARI
30 Eylul 2022 08:04
BOZKIRIN TEZENESİ… ÖLÜM YILDÖNÜMÜNDE SAYGILARIMLA…
25 Eylul 2022 08:04
ADNAN IŞIK
25 Ağustos 2022 08:04
CİNGENLİK
19 Ağustos 2022 08:04
MALATYA’DA LAKAPLAR
17 Temmuz 2022 08:04
ORDUZU MAHALLE KARARI!…
07 Temmuz 2022 08:04
ADIYAMANLI HACI DAYI
01 Temmuz 2022 08:04
BİR ŞEYLER EKSİK
17 Haziran 2022 08:04
TEZE CAMİ NEDEN ÖNEMLİ
01 Mayıs 2022 08:04
MALATYALIYI NASIL TANIRSINIZ
11 Mart 2022 08:04
MEZARLIK KUMARCILARI!
25 Şubat 2022 08:04
AKLIMA MUKAYYET OL
15 Şubat 2022 08:04
HÜSEYİN DOĞAN DEDE
06 Şubat 2022 08:04
MALATYA KADINLAR HAMAM KÜLTÜRÜ
04 Şubat 2022 08:04
VELİLERİMİZ (ONYEDİLİ)
18 Ocak 2022 08:04
MALATYA SOHBET KÜLTÜRÜ
24 Aralık 2021 08:04
HÜSEYİN BEG KÖRPÜSÜ
17 Aralık 2021 08:04
MALATYA KUYUMCULAR ÇARŞISI,
08 Kasım 2021 08:04
GELECEĞİMİZ İÇİN MALATYALILIK BİLİNCİ OLUŞTURMALIYIZ
04 Kasım 2021 08:04
BESLENME ALIŞKANLIĞIMIZ
31 Ekim 2021 08:04
ÇİN SEDDİ
15 Ekim 2021 08:04
ASLANTEPENİN GELECEĞİ İÇİN ÇOK ÖNEMLİ BİR KONU!
07 Ekim 2021 08:04
2021 UNESCO AHİLİK YILI!
23 Eylul 2021 08:04
BUNLAR DA MI YALAN
10 Eylul 2021 08:04
NEREDE O ESKİ KOMŞULUKLAR
24 Ağustos 2021 08:04
Bir Malatyalıyı nasıl tanırsınız?
08 Ağustos 2021 08:04
BOHÇACI GELDİ HANIM
08 Ağustos 2021 08:04
ASLANTEPE
27 Temmuz 2021 08:04
GEL DE ARAMA...
24 Temmuz 2021 08:04
NELER OLUYOR MALATYADA...
10 Haziran 2021 08:04
SEVCAN ORHAN MALATYADA
31 Mayıs 2021 08:04
GANERENİN YÜKÜNÜ ÇEKENLER VE YOĞURTÇU BAZARI
29 Mayıs 2021 08:04
ESKİ BAYRAMLAR
15 Mayıs 2021 08:04
Şahin Tepesi
07 Mayıs 2021 08:04
ÖLÜM YIL DÖNÜMÜNDE RAHMETLE ANIYORUM... NURETTİN SOYKAN
06 Mayıs 2021 08:04
KERNEK...
01 Mayıs 2021 08:04
MALATYADA İLK RADYO
23 Nisan 2021 08:04
SIĞIRA GATMA
02 Nisan 2021 08:04
ÇANAKKALE DESTANI
22 Mart 2021 08:04
GÜZEL MAHALLEM
22 Mart 2021 08:04
HORHOP
27 Şubat 2021 08:04
ESKİ OTOBÜS ŞOFÖRLERİ
04 Şubat 2021 08:04
PAVLİKİANLAR VE MALATYA
30 Ocak 2021 08:04
TOMMİKS
08 Ocak 2021 08:04
ÖZKAN SÜMER
25 Aralık 2020 08:04
ADNAN IŞIK
23 Aralık 2020 08:04
ARDIÇ AĞACI
18 Aralık 2020 08:04
İCATLAR
11 Aralık 2020 08:04
FABRİKATÖR MEHMET BEY. (ARABOSMAN)
04 Aralık 2020 08:04
GEÇMİŞİNİ BİLMEYEN GELECEĞİ İNŞA EDEMEZ
26 Kasım 2020 08:04
İSPANYOL PAÇA PANTOLON
20 Kasım 2020 08:04
GÜZEL GÜNLERDİ VESSELAM
13 Kasım 2020 08:04
NE GÜZEL KOMŞUMUZDUN SEN ..
06 Kasım 2020 08:04
ŞİRKET HANI
05 Kasım 2020 08:04
BESLENME ALIŞKANLIĞIMIZ
29 Ekim 2020 08:04
ZİYARETLERİMİZ
23 Ekim 2020 08:04
HÜSEYİN ÖZHAN
19 Ekim 2020 08:04
ESKİ FOTOĞRAFÇILAR
17 Ekim 2020 08:04
HADİ DAYI
15 Ekim 2020 08:04
ZÖHRE ANADAN Bİ MEKTUP DAHA VAR...
10 Ekim 2020 08:04
DAKTİLO
02 Ekim 2020 08:04
NEREDE O ESKİ BANKALAR
25 Eylul 2020 08:04
MIH OSMAN
23 Eylul 2020 08:04
GANERE
18 Eylul 2020 08:04
ZÖHRE ANADAN MEKTUP VAR...
11 Eylul 2020 08:04
HÜSEYİN YEŞİL
31 Ağustos 2020 08:04
MALATYA MASALI
14 Ağustos 2020 08:04
MATALCI AMCA
07 Ağustos 2020 08:04
NEDEN DÜŞER GİBİ YAPTIK!!!
04 Ağustos 2020 08:04
ESKİ BAYRAMLAR
31 Temmuz 2020 08:04
GEÇMİŞE ÖZLEM
25 Temmuz 2020 08:04
KIRK AMBAR
17 Temmuz 2020 08:04
ZALATACILAR (SALATACILAR)
03 Temmuz 2020 08:04
CEMAAT KURMA
01 Temmuz 2020 08:04
PASTANELERİMİZ
26 Haziran 2020 08:04
MALATYA RADYOSU
25 Haziran 2020 08:04
BELEDİYE BAŞKANLARININ DİKKATİNE
20 Haziran 2020 08:04
MAZİDEKİ LEZZETLER. (2)
19 Haziran 2020 08:04
MAZİDEKİ LEZZETLER.
12 Haziran 2020 08:04
TABELACILAR
05 Haziran 2020 08:04
HAYRETTİN ABACI'NIN ANISINA
01 Haziran 2020 08:04
KIŞLA CADDESİ
22 Mayıs 2020 08:04
İRAN BAYRAĞI
15 Mayıs 2020 08:04
GÜLMEK LAZIM
08 Mayıs 2020 08:04
BÜYÜK BAŞKAN NURETTİN SOYKAN RUHUN ŞAD, MEKANIN CENNET OLSUN...
06 Mayıs 2020 08:04
KORONAYA BİR DE BU AÇIDAN BAKALIM.
01 Mayıs 2020 08:04
RAMAZAN GELDİ HOŞ GELDİ
24 Nisan 2020 08:04
EVDE KAL MALATYA
17 Nisan 2020 08:04
ASİMİLE OLMAK
16 Nisan 2020 08:04
ÇOCUKLUK LEZZETLERİ
10 Nisan 2020 08:04
NECATİ DİKMEN
03 Nisan 2020 08:04
BİR KERNEKLİNİN GÖZÜYLE...
27 Mart 2020 08:04
KORONA, KORONA NE İŞLER AÇTIN BAŞIMA
21 Mart 2020 08:04
ÇANAKKALE DESTANI
20 Mart 2020 08:04
KERNEK AİLE GÖL GAZİNOSU
13 Mart 2020 08:04
HÜRRİYET AİLE ÇAY BAHÇESİ
09 Mart 2020 08:04
NANO TEKNOLOJİ
02 Mart 2020 08:04
OKUDUĞUNU ANLAMAK
21 Şubat 2020 08:04
TURAN ÇEVİK
14 Şubat 2020 08:04
Bedo
13 Şubat 2020 08:04
UÇURTMA .
07 Şubat 2020 08:04
UDİ NEVRES BEY.
04 Şubat 2020 08:04
ŞEHİR KUZEYE DOĞRU BÜYÜMEMELİDİR
31 Ocak 2020 08:04
KİRAZ ÇALMAK.
27 Ocak 2020 08:04
MİSAFİRLİK
16 Ocak 2020 08:04