Atilla Kantarcı
[email protected]
SOKAKTAN GELEN SESLER
27 Kasım 2024 10:21Teknolojinin bu denli hayatımıza girmediği, insanlara ATM cihazı diye bir şey çıkacak, spor yaparken bile para çekebileceksiniz desek, “bi gat zoppa“ yiyeceğimiz , bakkal amcalarımızdan alış veriş yaptığımız ve deftere yazdırıp ay sonunda hesabı kapattığımız, horoz şekeri, bonbon şekeri, elmalı şeker ve kaynana şekeri alınınca mutlu olan çocukların yaşadığı, uzun kış gecelerinde konu komşu toplanıp bastığh, kesmece ceviz yiyip matal ( masal) dinleyip, çocukların hayal dünyalarının geliştiği, insan kalitesinin şimdikinden çook yüksekte olduğu, o güzel günlerde, evlerimizde sokak satıcılarının sesi yankılanırdı.
Sesini sıkça duyduğumuz satıcıların başında öllükçüler ( höllük) gelirdi.
Eledim eledim öllük eledim,
Aynalı beşikte canan bebek beledim
Büyüttüm besledim asker eyledim
Gitti de gelmedi Canan buna ne çare.
Yavrularını ısıttıkları öllükle sarıp sarmalayan, beleme işini, bu acıklı türküyü söyleyerek yapan analarımız, “öllük ha öllük” diye bağırarak gezen, öllükçünün gelmesini dört gözle beklerlerdi.
Öllük, şimdi kullanılan çocuk bezinin, kadim kültürümüzde ki karşılığıydı.
Bir kaç yüklü eşekle geçerdi öllükçü. Eşeklerin sırtına yükledikleri, öllük dolu heybelerle bağırarak geçerlerdi. Öllükçüler, öllüğün yanında kil de satarlardı.
Kil de dönemin önemli bir temizlik maddesiydi. Saçları ipek gibi yaptığı söylenen kil, muhakkak ki sabundan ve şampuandan daha faydalı ve katkısızdı.
Öllük killi bir toprak türü olup, bu toprağın elenmesiyle elde edilen bir toprak türüydü. Hazır bezlerin olmadığı dönemde, çocukları kundaklarken, ısıtılarak çocukların altına serilen öllük, çocuğun çişinin dışarı sızmasını önlediği gibi, sobalı evlerde çocuğun vücut ısısını da dengelerdi.
Dünya para verilip alınan kedi kumunun da öllük olduğunu söylersem şaşırırsınız ellaham..!
“Gar geldi, gar ha gar...
“Garcı geldi ha, Beydağı’nın garı geldi”,
“bacı gözün kör olmaya gökten endi mübarek” diye bağırarak geçen kar satıcıları, sıcak yaz günlerinde yolu gözlenen satıcıların başında gelirdi.
Şimdiki çağalara, o zaman kar satılırdı desek inanırlar mı? Hiç sanmam.
Dağların güneş almayan yamaçlarına açtıkları kuyulara, kışın kar basarak istif eden kar satıcıları, yazın bu karları keserek telislere koyup, onları da katırlara yükleyip şehre getirip “ gar ha gar” diye bağırarak satarlardı.
Parası olan parayla kar satın alır, parası olmayan ekmek verir karşılığında kar alırdı. Karcı, elindeki bığhçı(testere) ile göz kararı ( garcının ölçüsü) keser, götürdüğümüz kap kacağa koyardı.
Mahallenin mukallit kadınları ve kızları kar satıcısını görünce seslenirlerdi:
“Karcı Dayı karın güzel mi”
“Güzel güzel, senden daha güzel” ...
diye sürüp giden atışmalar yapar sonra gülüp geçerlerdi.
Böylesine samimi bir ortam vardı...
Bu diş diş olmuş karın üzerine pekmez döküp yemek en büyük zevkimizdi.
Buzdolapları yaygınlaşıncaya kadar çok önemli bir görev üstlenen kar satıcıları, buzdolabı yaygınlaşınca sessiz sedasız ortadan kayboldular...
Belli aylarda yolunu gözlediğimiz sokak satıcılarından biri de sülükçülerdi. Islak bir torba içinde taşıdığı sülülükleri, “sülük ha sülük” diye bağırarak satmaya çalışan sülükçüler.
Erkekler çok ilgilenmezdi ama özellikle belli aylarda kadınlar sülükçülerin yolunu gözlerdi. Bazı berberlerde şişelerde sülük satarlardı. Berberler, sünnet, hacamat, diş çekme, kulak delme, saç kıran tedavi etme gibi hizmetlerden fırsat kalırsa asli görevleri olan berberliği icra ederlerdi..!
Yeni yetmelerin, bu sülükte ne menem bir şeydir acaba? Dediğini duyar gibiyim. Sülük tatlı sularda yaşayan, 4-5 cm boyunda kan emici özelliği olan, kan emerken tükürük bezlerinden salgılanan bir sıvıyı insan vücuduna aktaran bir hayvancıktır. Kan cıvıtıcı özelliği olan bu sıvı yapıştırılan bölgenin en ince kılcal damarlarına kadar ulaşarak, kan gitmeyen ve dokuları ölmek üzere olan bölgenin tekrar canlanmasına sebep olurdu.
Sülük elle alınıp, ağrıyan, problemli bölgenin üstüne konurdu. Koyar koymaz sülük o bölgeye yapışır ve bir daha çıkarmanız mümkün olmazdı. Ta ki sülük yeterince kan emip, şişip kendini bırakıncaya kadar.
Kadim kültürümüzün önemli tedavilerinden olan sülük maalesef yurdumuzda gereken ilgiyi görmemiştir. Rusya’da çok yaygın olan sülük tedavisi, Avrupa ve Amerika’da çok taraftar bulmuş ve artık hastanelerde bilimsel olarak yapılmaya başlanmıştır...
Destancıları unuttum sandınız değil mi?
Zamanla azalan ve bugün tamamen yok olan destancılar, bir dosya kağıdı büyüklüğünde tek sayfa baskı yapılan destanları, dolaşarak, yanık sesleriyle bağırarak okurlar ve bunları satmaya çalışırlardı.
Destanlarda genellikle acıklı olaylar üzerine yazılmış ağıtlar, veya kahramanlıklar anlatılırdı.
Nedense destanın fiyatı olmazdı. “Hediyesi” denirdi. Hediyesi yirmibeş kuruş denir ve öyle satılırdı.
Mahallenin kadınları destana çok meraklıydı. Fakat çoğu okuma bilmediği için okuma görevi mahallenin çocuklarına düşerdi. İşin ilginç yanı, mahallenin bütün kadınları ayrı ayrı birer destan alır ve hepsi bize ayrı okuttururdu. Halbuki bir destan yeterliydi. Okuduktan sonra onlara verir, onlarda itinayla katlayıp göğüslerinin üzerinde saklarlardı...
Çocukların dört gözle bekledikleri satıcı, dondurmacılardı. Her semtin dondurmacısı farklı olurdu. Bizim mahallenin dondurmacısı Abdo dayıydı. “Kaymak dondurma” diye bağırarak geçen Abdo Dayı Gazi ilkokulunun önünde konuşlanırdı. Abdo Dayı yaz bitince bu kez davin, yemişen, alıç satışına başlardı. Bu defa da ölçü çay bardağı olurdu.
Bunların haricinde kısaca diğer satıcılara göz atacak olursak;
Yaz başlangıcında köylerinde kırlardan söktükleri çiğdemleri satmaya gelen çiğdem satıcılarını, yine dağ köylülerinin topladığı “eşgın” ları satmaya gelen eşgın satıcılarını, “davin, yemişen, alıç, simit”, satıcılarını, “ayna var, darağh var, eyi cilet var, çağhı çağhmağh daşı var, benzin var” diye bağıran satıcıları, “gazocağı tamircisi geldi”, “lahimci” geldi hanım diye bağıran ustaları, “sabun var, soda var, süpürge var” diye bağıran satıcıları, bembeyaz önlüğü ve sevimli göbeği ile,”Bademli” diye bağırarak gezen Şam tatlı satıcısı Hüseyin ustayı, dolağhlar, dölbentler geldi diyen Darendeli Hasan Ustayı, “erişte, şare (şehriye) dökülür diyenleri, “kalaycı geldi”, “sepetçi geldi” diye bağıran satıcıları, “oduncu geldi oduncu” diye bağırarak omuzunda baltasıyla gezen odun kırıcılarını, şimdilerde adına beze denilen “tavuk sütü” satıcılarını, “haşlanmış nohut”, “gırığh leblebi”, “lahmacun”, Ramazan’da satılan “yağlı çörek”, “elmalı şeker” satıcılarını, “horoz şekeri” satıcılarını, bembeyaz giysileriyle hatırlanan mevsime göre şerbet veya “biyam” şurubu ( meyan) satan Neşeli Mehmet’i anmadan geçmek olmaz.
Bu satıcıların ve sattıkları şeylerin bir çoğu artık yok.
Hatıralarımızda tatlı bir anı olarak kaldılar...
Ben özlüyorum...
Ya siz...
Selam olsun Malatya’mın güzel insanlarına…
Yorumlar (0)
Yazarın Diğer Yazıları
HOŞ BULDUM!
09 Ekim 2025 10:21
ÇÖKEN EĞİTİM SİSTEMİ
06 Ekim 2025 10:21
HASAN MEŞELİ
01 Ekim 2025 10:21
ÖLÜM YILDÖNÜMÜNDE RAHMETLE ANIYORUM…
21 Eylul 2025 10:21
MALATYA’NIN FETHİNİN 924. YILI KUTLU OLSUN
19 Eylul 2025 10:21
KADİFE SESLİ SANATÇIMIZ İLHAN KIZILAY
17 Eylul 2025 10:21
ALİ ULVİ SÜLUKİOĞLU (SÜLÜKOĞLU AİLESİ)
11 Eylul 2025 10:21
ÖLÜM YILDÖNÜMÜNDE RAHMETLE ANIYORUM… KASAP SAMİ
05 Eylul 2025 10:21
Eren Bali
27 Ağustos 2025 10:21
…AĞLAMAYANA MEME YOK!
20 Ağustos 2025 10:21
Prof.Dr. Metin Sözen
06 Ağustos 2025 10:21
CUMALİ ÜNALDI
30 Temmuz 2025 10:21
FAHRİ ÇEKİRDEK
16 Temmuz 2025 10:21
NURETTİN SOYKAN TESİSLERİ
11 Temmuz 2025 10:21
MALATYASPOR SEVDALILARININ OKUMASI GEREKEN BİR YAZI.
30 Haziran 2025 10:21
UFUK ERBAŞ
04 Haziran 2025 10:21
NURETTİN SOYKAN
25 Mayıs 2025 10:21
KÜLTÜR VARLIKLARIMIZI BİR AN EVVEL AYAĞA KALDIRMANIZ GEREKMEZ Mİ?
14 Mayıs 2025 10:21
İPLİKÇİ PAZARI.
08 Mayıs 2025 10:21
MALATYA’LI FAHRİ
25 Nisan 2025 10:21
BİR KEZ DAHA YIKILDIK
16 Nisan 2025 10:21
SEZAİ YILMAZ
10 Nisan 2025 10:21
TAVİT KÖLETAVİTOĞLU
07 Nisan 2025 10:21
ÇAKIR DAYI
02 Nisan 2025 10:21
ESKİ BAYRAMLAR
27 Mart 2025 10:21
CEVAT ÇOBANLI
20 Mart 2025 10:21
MESUT PARLAK
10 Mart 2025 10:21
SİNEMA CADDESİ - BEŞ KONAKLAR
05 Mart 2025 10:21
ESKİ RAMAZANLAR
01 Mart 2025 10:21
YUNUSEMRE CADDESİ-DİĞER KANALBOYU
27 Şubat 2025 10:21
KANAL BOYU - KERNEK MAHALLESİ
20 Şubat 2025 10:21
ESKİ FOTOĞRAÇILAR
19 Şubat 2025 10:21
BİR VARMIŞ BİR YOKMUŞ…
05 Şubat 2025 10:21
SAATLİ MAARİF TAKVİMİ
29 Ocak 2025 10:21
AZİZLER CEGETİ
26 Ocak 2025 10:21
ALTERNATİF KAYSI ÜRÜNLERİ
24 Ocak 2025 10:21
KRİZİN FIRSATA ÇEVRİLEMEDİĞİ ŞEHİR!
15 Ocak 2025 10:21
MAHALLEM…
21 Kasım 2024 10:21
BAKKAL AMCA
13 Kasım 2024 10:21
MALATYA’DA KIŞ HAZIRLIKLARI
21 Eylul 2024 10:21
MALATYA KADINLAR HAMAM KÜLTÜRÜ
05 Eylul 2024 10:21
HACELİ
30 Ağustos 2024 10:21
SOHBET
12 Mayıs 2024 10:21
SİNEMA CADDESİ SANAT SOKAĞI OLARAK DÜZENLENMELİDİR…
18 Nisan 2024 10:21
PEHLİVAN DOĞAN
04 Nisan 2024 10:21
HAYRETTİN ABACI
08 Mart 2024 10:21
HÜSEYİN CAHİT FIRAT
21 Ocak 2024 10:21
MIH OSMAN
08 Ocak 2024 10:21
MALATYALIYI NASIL TANIRSINIZ
04 Ocak 2024 10:21
KANTAR KAHVESİ
14 Aralık 2023 10:21
HÜRRİYET AİLE ÇAY BAHÇESİ
02 Aralık 2023 10:21
KERNEK AİLE GÖL GAZİNOSU
29 Kasım 2023 10:21
ÖZKAN AKBULUT
24 Kasım 2023 10:21
HATIR İÇİN…
05 Ekim 2023 10:21
DEGİRMANLARIMIZ…
29 Eylul 2023 10:21
NEŞET ERTAŞ’ RAHMETLE ANIYORUM…
27 Eylul 2023 10:21
MALATYA’NIN FETHİ
23 Eylul 2023 10:21
BERBERLER
21 Eylul 2023 10:21
FAHRİ ÖZYILDIRIM
06 Eylul 2023 10:21
GARCI GELDİ HANIM
24 Ağustos 2023 10:21
DEVE CENGİZ
17 Ağustos 2023 10:21
MIŞ GİBİ YAPANLARA!…
10 Ağustos 2023 10:21
HADİ DAYI
07 Ağustos 2023 10:21
SUCEYİN KÖPRÜSÜ…
06 Temmuz 2023 10:21
ESKİ BAYRAMLAR
27 Haziran 2023 10:21
MAMİKANLI VAHAP AĞA
02 Haziran 2023 10:21
HEY GİDİ GÜNLER HEY
21 Mayıs 2023 10:21
FERİT MEVLÜT ASLANOĞLU
16 Mayıs 2023 10:21
HASAN DERİNKÖK (HASAN BEG)
12 Mayıs 2023 10:21
NURETTİN SOYKAN
06 Mayıs 2023 10:21
EŞREF BİTLİS
04 Mayıs 2023 10:21
TURAN EMEKSİZ
29 Nisan 2023 10:21
SITMAPINARI
08 Nisan 2023 10:21
YERİNDE DÖNÜŞÜM…
20 Mart 2023 10:21
GELECEĞİMİZ İÇİN MALATYA’LILIK BİLİNCİ OLUŞTURMALIYIZ…
04 Mart 2023 10:21
ŞEHRİMİZ YENİDEN İNŞA EDİLİRKEN…
27 Şubat 2023 10:21
HAZİN BİR MÜTEAHİT HİKAYESİ…
23 Şubat 2023 10:21
KAYBOLAN MESLEKLER: SEYYAR BİLEYCİLER
07 Ocak 2023 10:21
AZİZLER CEGETİ
31 Aralık 2022 10:21
KADİR AĞA
17 Kasım 2022 10:21
ARGUVANSPOR
21 Ekim 2022 10:21
ADAB-MUAŞERET
16 Ekim 2022 10:21
Fevzi Yener
07 Ekim 2022 10:21
MALATYA’DA KIŞ HAZIRLIKLARI
30 Eylul 2022 10:21
BOZKIRIN TEZENESİ… ÖLÜM YILDÖNÜMÜNDE SAYGILARIMLA…
25 Eylul 2022 10:21
ADNAN IŞIK
25 Ağustos 2022 10:21
CİNGENLİK
19 Ağustos 2022 10:21
MALATYA’DA LAKAPLAR
17 Temmuz 2022 10:21
ORDUZU MAHALLE KARARI!…
07 Temmuz 2022 10:21
ADIYAMANLI HACI DAYI
01 Temmuz 2022 10:21
BİR ŞEYLER EKSİK
17 Haziran 2022 10:21
TEZE CAMİ NEDEN ÖNEMLİ
01 Mayıs 2022 10:21
MALATYALIYI NASIL TANIRSINIZ
11 Mart 2022 10:21
MEZARLIK KUMARCILARI!
25 Şubat 2022 10:21
AKLIMA MUKAYYET OL
15 Şubat 2022 10:21
HÜSEYİN DOĞAN DEDE
06 Şubat 2022 10:21
MALATYA KADINLAR HAMAM KÜLTÜRÜ
04 Şubat 2022 10:21
VELİLERİMİZ (ONYEDİLİ)
18 Ocak 2022 10:21
MALATYA SOHBET KÜLTÜRÜ
24 Aralık 2021 10:21
HÜSEYİN BEG KÖRPÜSÜ
17 Aralık 2021 10:21
MALATYA KUYUMCULAR ÇARŞISI,
08 Kasım 2021 10:21
GELECEĞİMİZ İÇİN MALATYALILIK BİLİNCİ OLUŞTURMALIYIZ
04 Kasım 2021 10:21
BESLENME ALIŞKANLIĞIMIZ
31 Ekim 2021 10:21
ÇİN SEDDİ
15 Ekim 2021 10:21
ASLANTEPENİN GELECEĞİ İÇİN ÇOK ÖNEMLİ BİR KONU!
07 Ekim 2021 10:21
2021 UNESCO AHİLİK YILI!
23 Eylul 2021 10:21
BUNLAR DA MI YALAN
10 Eylul 2021 10:21
NEREDE O ESKİ KOMŞULUKLAR
24 Ağustos 2021 10:21
Bir Malatyalıyı nasıl tanırsınız?
08 Ağustos 2021 10:21
BOHÇACI GELDİ HANIM
08 Ağustos 2021 10:21
ASLANTEPE
27 Temmuz 2021 10:21
GEL DE ARAMA...
24 Temmuz 2021 10:21
NELER OLUYOR MALATYADA...
10 Haziran 2021 10:21
SEVCAN ORHAN MALATYADA
31 Mayıs 2021 10:21
GANERENİN YÜKÜNÜ ÇEKENLER VE YOĞURTÇU BAZARI
29 Mayıs 2021 10:21
ESKİ BAYRAMLAR
15 Mayıs 2021 10:21
Şahin Tepesi
07 Mayıs 2021 10:21
ÖLÜM YIL DÖNÜMÜNDE RAHMETLE ANIYORUM... NURETTİN SOYKAN
06 Mayıs 2021 10:21
KERNEK...
01 Mayıs 2021 10:21
MALATYADA İLK RADYO
23 Nisan 2021 10:21
SIĞIRA GATMA
02 Nisan 2021 10:21
ÇANAKKALE DESTANI
22 Mart 2021 10:21
GÜZEL MAHALLEM
22 Mart 2021 10:21
HORHOP
27 Şubat 2021 10:21
ESKİ OTOBÜS ŞOFÖRLERİ
04 Şubat 2021 10:21
PAVLİKİANLAR VE MALATYA
30 Ocak 2021 10:21
TOMMİKS
08 Ocak 2021 10:21
ÖZKAN SÜMER
25 Aralık 2020 10:21
ADNAN IŞIK
23 Aralık 2020 10:21
ARDIÇ AĞACI
18 Aralık 2020 10:21
İCATLAR
11 Aralık 2020 10:21
FABRİKATÖR MEHMET BEY. (ARABOSMAN)
04 Aralık 2020 10:21
GEÇMİŞİNİ BİLMEYEN GELECEĞİ İNŞA EDEMEZ
26 Kasım 2020 10:21
İSPANYOL PAÇA PANTOLON
20 Kasım 2020 10:21
GÜZEL GÜNLERDİ VESSELAM
13 Kasım 2020 10:21
NE GÜZEL KOMŞUMUZDUN SEN ..
06 Kasım 2020 10:21
ŞİRKET HANI
05 Kasım 2020 10:21
BESLENME ALIŞKANLIĞIMIZ
29 Ekim 2020 10:21
ZİYARETLERİMİZ
23 Ekim 2020 10:21
HÜSEYİN ÖZHAN
19 Ekim 2020 10:21
ESKİ FOTOĞRAFÇILAR
17 Ekim 2020 10:21
OYUNLARIMIZ
16 Ekim 2020 10:21
HADİ DAYI
15 Ekim 2020 10:21
ZÖHRE ANADAN Bİ MEKTUP DAHA VAR...
10 Ekim 2020 10:21
DAKTİLO
02 Ekim 2020 10:21
NEREDE O ESKİ BANKALAR
25 Eylul 2020 10:21
MIH OSMAN
23 Eylul 2020 10:21
GANERE
18 Eylul 2020 10:21
ZÖHRE ANADAN MEKTUP VAR...
11 Eylul 2020 10:21
HÜSEYİN YEŞİL
31 Ağustos 2020 10:21
MALATYA MASALI
14 Ağustos 2020 10:21
MATALCI AMCA
07 Ağustos 2020 10:21
NEDEN DÜŞER GİBİ YAPTIK!!!
04 Ağustos 2020 10:21
ESKİ BAYRAMLAR
31 Temmuz 2020 10:21
GEÇMİŞE ÖZLEM
25 Temmuz 2020 10:21
KIRK AMBAR
17 Temmuz 2020 10:21
ZALATACILAR (SALATACILAR)
03 Temmuz 2020 10:21
CEMAAT KURMA
01 Temmuz 2020 10:21
PASTANELERİMİZ
26 Haziran 2020 10:21
MALATYA RADYOSU
25 Haziran 2020 10:21
BELEDİYE BAŞKANLARININ DİKKATİNE
20 Haziran 2020 10:21
MAZİDEKİ LEZZETLER. (2)
19 Haziran 2020 10:21
MAZİDEKİ LEZZETLER.
12 Haziran 2020 10:21
TABELACILAR
05 Haziran 2020 10:21
HAYRETTİN ABACI'NIN ANISINA
01 Haziran 2020 10:21
KIŞLA CADDESİ
22 Mayıs 2020 10:21
İRAN BAYRAĞI
15 Mayıs 2020 10:21
GÜLMEK LAZIM
08 Mayıs 2020 10:21
BÜYÜK BAŞKAN NURETTİN SOYKAN RUHUN ŞAD, MEKANIN CENNET OLSUN...
06 Mayıs 2020 10:21
KORONAYA BİR DE BU AÇIDAN BAKALIM.
01 Mayıs 2020 10:21
RAMAZAN GELDİ HOŞ GELDİ
24 Nisan 2020 10:21
EVDE KAL MALATYA
17 Nisan 2020 10:21
ASİMİLE OLMAK
16 Nisan 2020 10:21
ÇOCUKLUK LEZZETLERİ
10 Nisan 2020 10:21
NECATİ DİKMEN
03 Nisan 2020 10:21
BİR KERNEKLİNİN GÖZÜYLE...
27 Mart 2020 10:21
KORONA, KORONA NE İŞLER AÇTIN BAŞIMA
21 Mart 2020 10:21
ÇANAKKALE DESTANI
20 Mart 2020 10:21
KERNEK AİLE GÖL GAZİNOSU
13 Mart 2020 10:21
HÜRRİYET AİLE ÇAY BAHÇESİ
09 Mart 2020 10:21
NANO TEKNOLOJİ
02 Mart 2020 10:21
OKUDUĞUNU ANLAMAK
21 Şubat 2020 10:21
TURAN ÇEVİK
14 Şubat 2020 10:21
Bedo
13 Şubat 2020 10:21
UÇURTMA .
07 Şubat 2020 10:21
UDİ NEVRES BEY.
04 Şubat 2020 10:21
ŞEHİR KUZEYE DOĞRU BÜYÜMEMELİDİR
31 Ocak 2020 10:21
KİRAZ ÇALMAK.
27 Ocak 2020 10:21
MİSAFİRLİK
16 Ocak 2020 10:21