Atilla Kantarcı
[email protected]
ZALATACILAR (SALATACILAR)
03 Temmuz 2020 18:34
Lokanta, kebapçı, pastane derken zalatacıları anlatmamak olmaz...
Malatyalıların çoğunun birbirini tanıdığı, birbirlerine gülümseyip selam verdiği, esnafın evde yapılan yemekleri sefer tasıyla “tükanına” götürüp komşusuyla paylaştığı, insanların “ganere” de “gellelli” kebabı yedikten sonra, alış veriş yapıp aldıkları öte beriyi hamalın küfesine doldurup, kendisinin ellerini arkasına bağlayıp önden, hamalın da arkadan yavaş yavaş geldiği, bu arada da mahalleliye hava attığı, yoğurtçu bazarında “külek külek” organik köy yoğurtlarının satıldığı, kimsenin “park yeri” arama derdi olmadığı, herkesin “tükanının” önünün birer park yeri olduğu yıllar...
O yıllarda, lokanta sayısı bir elin parmaklarını geçmediği için, insanlar farklı ve daha ucuz yemek arayışlarına girmişlerdi.
Bunların başında genellikle Akpınar’da bulunan “zalatacılar” gelirdi. Zalatacılardan aklımda kalan, Abit dayının tükanı ve Boz Ali’nin (Ali Altınkaya) tükanıydı. Daha sonra Hacı Bayram Kaya’nın, Cumali Örnek’in tükanı gelirdi. Ayrıca Veli Dayı’nın oğlu Mehmet Hanifi Yaşar’ın tükanı, yanında Orduzulu Cemal Dinç’in tükanı ve Rıza Dayının (Rıza Bingöl) tükanı unutulmayacak zalatacılardandı...
Meşhur Boynik Tahir’in de Ganerede zalatacı dükkanı vardı. Ayrıca Ganerede yağ peynir satışı yapan yağcı Recep ve yağcı Etyemezlerin Vahap Çavuş’un dükkanının arkası da bir nevi zalatacı dükkanı gibi hizmet verirdi. Burada insanlar lokantadan çok daha ucuza karınlarını doyururlardı.
Zalatacılar Sabah namazından sonra tükânı açarlardı. Önce süt kaynatırlardı. Saat 9 sularında süt biterdi. Sonra, o zamanın deyimiyle ‘tükürük kebabı’ yaparlardı. Bahar aylarında kurutulmuş pirpirimlerden, pirpirim cacığı, pirpirim biterse, marul cacığı ve daha sonra salatalık zamanında da salatalık cacığı, daha sonra da domates salatası yaparlardı. Üzüm zamanı da üzüm ekmek satarlardı.
Genellikle insanlar sarmısaklı cacığı, sıcak ekmekle yiyerek karınlarını doyururlardı. Zalatacılarda mevsime göre değişik yiyecekler bulunurdu. Yazın, peynir, zeytin, çökelik, helva, tahannebi üzüm ve yoğurt buranın olmazsa olmazlarıydı. Kışın ise genelde süt kaynatılır hatta tükürük kebabı, kuru fasülye bile yapıldığı olurdu.
Zalatacılarda genellikle açık ekmek servis edilirdi. “Helvacı Hakkı” dan alınan “Güzel” helva açık ekmek arasında kağıt kebabı gibi olurdu. O zaman açık ekmeklerin kuş yemi gibi olmadığı, ekmeğin ekmek gibi olduğu yıllardı. Ekmek 550 gram üretilirdi.
Tere yağları Pötürge’den, Haliken’den gelirdi, Sinan’dan gelen tuluğ peyniri, bir kat çökelik bir kat peynir olarak basılırdı. Orduzu’dan; salatalık, nahna Çırmıktı’dan, Tecde’den ‘Tahannebi’, Kündübek’ten ‘Mikeri’ ve hele Yukarıbanazı’dan ‘Kureyş’ ve dalına kar yağan ‘Mazılım’ üzümü gelirdi...
Acıkan insanların, biz öğrencilerin imdadına yetişen yumurtayı anmadan geçmeyelim. O zaman yumurtalar fraksiyonlara ayrılmamıştı..! Gezen tavuk yumurtası, köy yumurtası, organik yumurta diye bir şey yoktu..! Yumurtaların hepsi hem gezen hem de organik olduğu için başına bir tamlama konulmaz, sadece yumurta denirdi..!
Önceleri kaynatılırken soğan kabuğu konularak sarartılan, daha sonra kumaş boyaları çıkınca boya ile allı morlu hale getirilen yumurtalar fakir fukaranın en önemli yiyeceğiydi. Nedense kırmızı boyalı yumurtaları çok severdik. İnce tırnaklı açık ekmeğin içine koyduğumuz haşlanmış yumurta, yeşil soğan, maydanoz tuz ve acı biberden oluşan karışım bizim için kuzudan lezzetli olurdu. Bir de yemeden önce yumurta tokuşturmak yok muydu. Ne zevk alırdık. Tokuşturmadan kazandığımız yumurtaları yemekten “ dabaz” döktüğümüz olurdu. Şimdiki çağalar ne dabaz dökmeyi bilir, ne de yumurta tokuşturmayı.
Ya üzüm ekmeğe ne demeli? Sıcacık açık ekmeğin yanında kütür kütür “tahannebi, Kureyş, veya Arapkir” üzümleri , bir öyün savacak harika bir yemek olurdu. Bununla ilgili, küçük bir lokantası olan bir arkadaşım ilginç bir olay anlatmıştı;
Bir gün lokantaya elinde kese kağıdıyla biri gelir. (Daha naylon poşetler çıkmamıştı) Kese kağıdının içi üzüm doludur. Kimseye bir şey söylemeden, direk lavaboya geçer ve üzümleri yıkamaya başlar bu arada üzüm taneleri lavaboyu tıkamıştır. Yere dökülenler de cabası. Yıkadıktan sonra kese kağıdını da bir kaç yerden delerki suyu süzülsün. Sular ortalığa süzüle süzüle gider ve masaya oturur, kese kağıdını yırtar üzümleri masaya yayar ve yemeye başlar. Masanın üstü sırılsıklam olmuştur.
O zaman ekmekler kesilip ağzı kapaklı genişçe bir kabın içine konurdu. Kahramanımız, kapağı açar, ekmekle üzümü afiyetle yer bitirir. Bu arada masadaki ekmek bitmiştir. Üzüm ve ekmek bittikten sonra, ağzını siler ve gitmek için kapıya yönelir. Lokanta sahibi seslenir;
“Nereye kardeşim”
“Gidiyim”
“Para vermeden nereye gidiysin”
“Ne parası ben bi şey yemedim ki”
“Ekmek bize bedava mı geliyi zannediysin “...
Böyle önemli bir görev ifa eden zalatacılar, Hamit Fendoğlu’nun katledilmesinden sonra çıkan olaylar sırasında çıkan yangında maalesef yok oldular.
Yemek kültürümüzün bir dönemini işgal eden “zalatacılar”ı anlatmaya ve hatırlatmaya çalıştık...
Selam olsun Malatya’mın güzel insanlarına...
Yorumlar (0)
Yazarın Diğer Yazıları
MALATYA’LI FAHRİ
25 Nisan 2025 18:34
BİR KEZ DAHA YIKILDIK
16 Nisan 2025 18:34
SEZAİ YILMAZ
10 Nisan 2025 18:34
TAVİT KÖLETAVİTOĞLU
07 Nisan 2025 18:34
ÇAKIR DAYI
02 Nisan 2025 18:34
ESKİ BAYRAMLAR
27 Mart 2025 18:34
CEVAT ÇOBANLI
20 Mart 2025 18:34
MESUT PARLAK
10 Mart 2025 18:34
SİNEMA CADDESİ - BEŞ KONAKLAR
05 Mart 2025 18:34
ESKİ RAMAZANLAR
01 Mart 2025 18:34
YUNUSEMRE CADDESİ-DİĞER KANALBOYU
27 Şubat 2025 18:34
KANAL BOYU - KERNEK MAHALLESİ
20 Şubat 2025 18:34
ESKİ FOTOĞRAÇILAR
19 Şubat 2025 18:34
BİR VARMIŞ BİR YOKMUŞ…
05 Şubat 2025 18:34
SAATLİ MAARİF TAKVİMİ
29 Ocak 2025 18:34
AZİZLER CEGETİ
26 Ocak 2025 18:34
ALTERNATİF KAYSI ÜRÜNLERİ
24 Ocak 2025 18:34
KRİZİN FIRSATA ÇEVRİLEMEDİĞİ ŞEHİR!
15 Ocak 2025 18:34
SOKAKTAN GELEN SESLER
27 Kasım 2024 18:34
MAHALLEM…
21 Kasım 2024 18:34
BAKKAL AMCA
13 Kasım 2024 18:34
MALATYA’DA KIŞ HAZIRLIKLARI
21 Eylul 2024 18:34
MALATYA KADINLAR HAMAM KÜLTÜRÜ
05 Eylul 2024 18:34
HACELİ
30 Ağustos 2024 18:34
SOHBET
12 Mayıs 2024 18:34
SİNEMA CADDESİ SANAT SOKAĞI OLARAK DÜZENLENMELİDİR…
18 Nisan 2024 18:34
PEHLİVAN DOĞAN
04 Nisan 2024 18:34
HAYRETTİN ABACI
08 Mart 2024 18:34
HÜSEYİN CAHİT FIRAT
21 Ocak 2024 18:34
MIH OSMAN
08 Ocak 2024 18:34
MALATYALIYI NASIL TANIRSINIZ
04 Ocak 2024 18:34
KANTAR KAHVESİ
14 Aralık 2023 18:34
HÜRRİYET AİLE ÇAY BAHÇESİ
02 Aralık 2023 18:34
KERNEK AİLE GÖL GAZİNOSU
29 Kasım 2023 18:34
ÖZKAN AKBULUT
24 Kasım 2023 18:34
HATIR İÇİN…
05 Ekim 2023 18:34
DEGİRMANLARIMIZ…
29 Eylul 2023 18:34
NEŞET ERTAŞ’ RAHMETLE ANIYORUM…
27 Eylul 2023 18:34
MALATYA’NIN FETHİ
23 Eylul 2023 18:34
BERBERLER
21 Eylul 2023 18:34
FAHRİ ÖZYILDIRIM
06 Eylul 2023 18:34
GARCI GELDİ HANIM
24 Ağustos 2023 18:34
DEVE CENGİZ
17 Ağustos 2023 18:34
MIŞ GİBİ YAPANLARA!…
10 Ağustos 2023 18:34
HADİ DAYI
07 Ağustos 2023 18:34
SUCEYİN KÖPRÜSÜ…
06 Temmuz 2023 18:34
ESKİ BAYRAMLAR
27 Haziran 2023 18:34
MAMİKANLI VAHAP AĞA
02 Haziran 2023 18:34
HEY GİDİ GÜNLER HEY
21 Mayıs 2023 18:34
FERİT MEVLÜT ASLANOĞLU
16 Mayıs 2023 18:34
HASAN DERİNKÖK (HASAN BEG)
12 Mayıs 2023 18:34
NURETTİN SOYKAN
06 Mayıs 2023 18:34
EŞREF BİTLİS
04 Mayıs 2023 18:34
TURAN EMEKSİZ
29 Nisan 2023 18:34
SITMAPINARI
08 Nisan 2023 18:34
YERİNDE DÖNÜŞÜM…
20 Mart 2023 18:34
GELECEĞİMİZ İÇİN MALATYA’LILIK BİLİNCİ OLUŞTURMALIYIZ…
04 Mart 2023 18:34
ŞEHRİMİZ YENİDEN İNŞA EDİLİRKEN…
27 Şubat 2023 18:34
HAZİN BİR MÜTEAHİT HİKAYESİ…
23 Şubat 2023 18:34
KAYBOLAN MESLEKLER: SEYYAR BİLEYCİLER
07 Ocak 2023 18:34
AZİZLER CEGETİ
31 Aralık 2022 18:34
KADİR AĞA
17 Kasım 2022 18:34
ARGUVANSPOR
21 Ekim 2022 18:34
ADAB-MUAŞERET
16 Ekim 2022 18:34
Fevzi Yener
07 Ekim 2022 18:34
MALATYA’DA KIŞ HAZIRLIKLARI
30 Eylul 2022 18:34
BOZKIRIN TEZENESİ… ÖLÜM YILDÖNÜMÜNDE SAYGILARIMLA…
25 Eylul 2022 18:34
ADNAN IŞIK
25 Ağustos 2022 18:34
CİNGENLİK
19 Ağustos 2022 18:34
MALATYA’DA LAKAPLAR
17 Temmuz 2022 18:34
ORDUZU MAHALLE KARARI!…
07 Temmuz 2022 18:34
ADIYAMANLI HACI DAYI
01 Temmuz 2022 18:34
BİR ŞEYLER EKSİK
17 Haziran 2022 18:34
TEZE CAMİ NEDEN ÖNEMLİ
01 Mayıs 2022 18:34
MALATYALIYI NASIL TANIRSINIZ
11 Mart 2022 18:34
MEZARLIK KUMARCILARI!
25 Şubat 2022 18:34
AKLIMA MUKAYYET OL
15 Şubat 2022 18:34
HÜSEYİN DOĞAN DEDE
06 Şubat 2022 18:34
MALATYA KADINLAR HAMAM KÜLTÜRÜ
04 Şubat 2022 18:34
VELİLERİMİZ (ONYEDİLİ)
18 Ocak 2022 18:34
MALATYA SOHBET KÜLTÜRÜ
24 Aralık 2021 18:34
HÜSEYİN BEG KÖRPÜSÜ
17 Aralık 2021 18:34
MALATYA KUYUMCULAR ÇARŞISI,
08 Kasım 2021 18:34
GELECEĞİMİZ İÇİN MALATYALILIK BİLİNCİ OLUŞTURMALIYIZ
04 Kasım 2021 18:34
BESLENME ALIŞKANLIĞIMIZ
31 Ekim 2021 18:34
ÇİN SEDDİ
15 Ekim 2021 18:34
ASLANTEPENİN GELECEĞİ İÇİN ÇOK ÖNEMLİ BİR KONU!
07 Ekim 2021 18:34
2021 UNESCO AHİLİK YILI!
23 Eylul 2021 18:34
BUNLAR DA MI YALAN
10 Eylul 2021 18:34
NEREDE O ESKİ KOMŞULUKLAR
24 Ağustos 2021 18:34
Bir Malatyalıyı nasıl tanırsınız?
08 Ağustos 2021 18:34
BOHÇACI GELDİ HANIM
08 Ağustos 2021 18:34
ASLANTEPE
27 Temmuz 2021 18:34
GEL DE ARAMA...
24 Temmuz 2021 18:34
NELER OLUYOR MALATYADA...
10 Haziran 2021 18:34
SEVCAN ORHAN MALATYADA
31 Mayıs 2021 18:34
GANERENİN YÜKÜNÜ ÇEKENLER VE YOĞURTÇU BAZARI
29 Mayıs 2021 18:34
ESKİ BAYRAMLAR
15 Mayıs 2021 18:34
Şahin Tepesi
07 Mayıs 2021 18:34
ÖLÜM YIL DÖNÜMÜNDE RAHMETLE ANIYORUM... NURETTİN SOYKAN
06 Mayıs 2021 18:34
KERNEK...
01 Mayıs 2021 18:34
MALATYADA İLK RADYO
23 Nisan 2021 18:34
SIĞIRA GATMA
02 Nisan 2021 18:34
ÇANAKKALE DESTANI
22 Mart 2021 18:34
GÜZEL MAHALLEM
22 Mart 2021 18:34
HORHOP
27 Şubat 2021 18:34
ESKİ OTOBÜS ŞOFÖRLERİ
04 Şubat 2021 18:34
PAVLİKİANLAR VE MALATYA
30 Ocak 2021 18:34
TOMMİKS
08 Ocak 2021 18:34
ÖZKAN SÜMER
25 Aralık 2020 18:34
ADNAN IŞIK
23 Aralık 2020 18:34
ARDIÇ AĞACI
18 Aralık 2020 18:34
İCATLAR
11 Aralık 2020 18:34
FABRİKATÖR MEHMET BEY. (ARABOSMAN)
04 Aralık 2020 18:34
GEÇMİŞİNİ BİLMEYEN GELECEĞİ İNŞA EDEMEZ
26 Kasım 2020 18:34
İSPANYOL PAÇA PANTOLON
20 Kasım 2020 18:34
GÜZEL GÜNLERDİ VESSELAM
13 Kasım 2020 18:34
NE GÜZEL KOMŞUMUZDUN SEN ..
06 Kasım 2020 18:34
ŞİRKET HANI
05 Kasım 2020 18:34
BESLENME ALIŞKANLIĞIMIZ
29 Ekim 2020 18:34
ZİYARETLERİMİZ
23 Ekim 2020 18:34
HÜSEYİN ÖZHAN
19 Ekim 2020 18:34
ESKİ FOTOĞRAFÇILAR
17 Ekim 2020 18:34
OYUNLARIMIZ
16 Ekim 2020 18:34
HADİ DAYI
15 Ekim 2020 18:34
ZÖHRE ANADAN Bİ MEKTUP DAHA VAR...
10 Ekim 2020 18:34
DAKTİLO
02 Ekim 2020 18:34
NEREDE O ESKİ BANKALAR
25 Eylul 2020 18:34
MIH OSMAN
23 Eylul 2020 18:34
GANERE
18 Eylul 2020 18:34
ZÖHRE ANADAN MEKTUP VAR...
11 Eylul 2020 18:34
HÜSEYİN YEŞİL
31 Ağustos 2020 18:34
MALATYA MASALI
14 Ağustos 2020 18:34
MATALCI AMCA
07 Ağustos 2020 18:34
NEDEN DÜŞER GİBİ YAPTIK!!!
04 Ağustos 2020 18:34
ESKİ BAYRAMLAR
31 Temmuz 2020 18:34
GEÇMİŞE ÖZLEM
25 Temmuz 2020 18:34
KIRK AMBAR
17 Temmuz 2020 18:34
CEMAAT KURMA
01 Temmuz 2020 18:34
PASTANELERİMİZ
26 Haziran 2020 18:34
MALATYA RADYOSU
25 Haziran 2020 18:34
BELEDİYE BAŞKANLARININ DİKKATİNE
20 Haziran 2020 18:34
MAZİDEKİ LEZZETLER. (2)
19 Haziran 2020 18:34
MAZİDEKİ LEZZETLER.
12 Haziran 2020 18:34
TABELACILAR
05 Haziran 2020 18:34
HAYRETTİN ABACI'NIN ANISINA
01 Haziran 2020 18:34
KIŞLA CADDESİ
22 Mayıs 2020 18:34
İRAN BAYRAĞI
15 Mayıs 2020 18:34
GÜLMEK LAZIM
08 Mayıs 2020 18:34
BÜYÜK BAŞKAN NURETTİN SOYKAN RUHUN ŞAD, MEKANIN CENNET OLSUN...
06 Mayıs 2020 18:34
KORONAYA BİR DE BU AÇIDAN BAKALIM.
01 Mayıs 2020 18:34
RAMAZAN GELDİ HOŞ GELDİ
24 Nisan 2020 18:34
EVDE KAL MALATYA
17 Nisan 2020 18:34
ASİMİLE OLMAK
16 Nisan 2020 18:34
ÇOCUKLUK LEZZETLERİ
10 Nisan 2020 18:34
NECATİ DİKMEN
03 Nisan 2020 18:34
BİR KERNEKLİNİN GÖZÜYLE...
27 Mart 2020 18:34
KORONA, KORONA NE İŞLER AÇTIN BAŞIMA
21 Mart 2020 18:34
ÇANAKKALE DESTANI
20 Mart 2020 18:34
KERNEK AİLE GÖL GAZİNOSU
13 Mart 2020 18:34
HÜRRİYET AİLE ÇAY BAHÇESİ
09 Mart 2020 18:34
NANO TEKNOLOJİ
02 Mart 2020 18:34
OKUDUĞUNU ANLAMAK
21 Şubat 2020 18:34
TURAN ÇEVİK
14 Şubat 2020 18:34
Bedo
13 Şubat 2020 18:34
UÇURTMA .
07 Şubat 2020 18:34
UDİ NEVRES BEY.
04 Şubat 2020 18:34
ŞEHİR KUZEYE DOĞRU BÜYÜMEMELİDİR
31 Ocak 2020 18:34
KİRAZ ÇALMAK.
27 Ocak 2020 18:34
MİSAFİRLİK
16 Ocak 2020 18:34