Alişan Hayırlı

Altaylardan Akçadağ’a halı dokuma sanatımız

27 Ekim 2025 15:21

Zengin motifleri, cıvıl cıvıl renkleri, göze ve gönüllere hitap eden tasarımlarıyla el dokuması halı ve kilimlerimiz dünyaya nam salmış kendi öz ve ata sanatımızdır. Dünya, halıyı ve kilimi bizden öğrendi desek abartmış olmayız…
Biz Müslüman Türkler yaşamımızı ve ihtiyacımızı sanatla cem etmiş bir milletiz. Altımıza aldığımız, üzerine bastığımız kilime bile ruhumuzu dokumuşuz. İnancımızı ilmik ilmik geçirmişiz. Bir daha çözülmemecesine düğüm atmışız halımıza… Kıyamete kadar sürecek uzunlukta ve gönüllere hitap edecek güzellikte…
El halısı ve kilim dokumacılığı medeniyetimizin altın halkalarından biridir. İnsanlık bizim dokuduğumuz halılar üzerinde yaşıyor, mekânların duvarları bizim kilimlerimizle süsleniyor.
Bizim için el dokuması halı sadece kullandığımız basit bir eşya değildir. Onun ötesinde bir anlam barındırmakta olup her halının ve kilimin bir hikâyesi, bir ruhu, bir anısı vardır. Tarihtir, belgedir, sanattır… Eski zaman krallarının saraylarında boy göstermiş, camilerimizde elleri göğe doğru açılan abitlerin dualarına şahitlik etmiş, kimi zaman da sade bir evin bütün acılarına ve sevinçlerine ortak olmuştur…
Düğüm düğüm, ilmek ilmek, sabırla dokunan her bir halının ve kilimin üzerinde genç kızlarımızın ve kadınlarımızın göz nuru ve el emeği vardır. Üzerinde oturduğumuz, yürüdüğümüz, namaz kıldığımız, dua ettiğimiz, yattığımız, ısındığımız ve korunduğumuz her halı ve kilimin apayrı hikâyesi vardır. Kiminde buluşamayan sevgililerin ıstırabı, kiminde onulmaz dertlerin izleri, kiminde çekilen acıların yansımaları, kiminde ise yârine kavuşanın sevinç çığlıkları düğümlenmiştir.
Bazı halı ve kilimin üzerine ise şükrün, ibadetin, teslimiyetin bir gölgesi düşmüştür. Başka halı ve kilimlerin üstünde ise envaı türlü bitkilerin, meyvelerin, ağaçların, güllerin ve çiçeklerin açtığını görürüz.
Çünkü Türk halı geleneğinde tabiata ve dolayısıyla onu yaratan Büyük Yaratıcıya duyulan hayranlık motiflere yansıtılmış, bir şükran ve teşekkür ifadesi olarak desenlerin arasına gizlenmiştir. Yakından bakıp incelediğimizde bunu daha iyi görürüz.

Türkler yaşadığı mekânlara inancını yansıtmaktan geri durmamış, gelenek ve töresini eşyalarına işlemiş, yüzyıllar boyunca çadırında ve sarayında halı ve kilimi hayatının ayrılmaz bir parçası olarak görmüştür.
Ta Altaylarda başlayıp Anadolu topraklarından Avrupa’ya kadar uzanan bir halı ve kilim hikâyemiz var bizim… Türk kadınları ve kızları değişen coğrafya ve zamanlara aldırmadan her devirde sanatın zirvesine çıkmış, ruhunu, özünü, töresini hep halıya ve kilime yansıtmıştır.
Atalarımızın sanatı olan halı ve kilim döşemeciliği sanayileşmeye, makineleşmeye rağmen varlığını inatla günümüze kadar sürdürmüştür. Duygu dünyasını en güzel inceliklerle seccadeye, halıya ve kilime işlemeye devam etmiştir. Çağa meydan okurcasına, makineye aldırmaksınız, yine dokuma tezgâhının başında sanatını icra etmektedir.
İşte Akçadağ’ın Kürecik ve köylerinde, tıpkı Altay dağlarının eteklerinden, zamanın küllerinden canlanıp gelen bir Zümrüdü Anka gibi tarihin ruhunu yaşatan bir kilim sevdası esiyor.
Sanki gelmiş, Akçadağ’a konmuş ve yüzyıllar öncesinde, binlerce kilometre Doğu’da, Asya’nın steplerinde bestelenen şarkıyı seslendiriyor. Maharetli eller göz alıcı motif üretiyor, renklere yeniden renk katıyor.
Kürecikli halı ustaları milletimizin yüzyıllar boyu sürdürdüğü halı sanatına gönül vermiş, tarihi arkasına alarak halı dokuma atölyesi içinde harikalar yaratıyor. İstiyorlar ki, bu kadim dokuma sanatımız nesiller boyu yaşatılsın, bu kültürümüz hayatımızın içinde ebediyen yer bulsun. Canını vererek can katıyorlar halı ve kilim sanatına… Narin elleri ile sanki sabır dokuyor kilimlere… Renklere ve motiflere ruhunu katıyor, tespih çeker gibi her ilmiği inançla atıyor, her düğümü zevkle dokuyorlar.
Kim bilir belki de, Kürecik topraklarına atılan halı ve kilim sanatının yeni tohumları ileride filiz verecek ve gür bir çınar ağacı gibi bütün bir medeniyet havzamızı kapsayacak… Tıpkı yüzyıllar önce Altay dağlarının eteklerinde doğup Anadolu coğrafyasına oradan da Avrupa başta olmak üzere bütün dünyaya yayılan halı ve kilim sanatımızın yolculuğu gibi…

Yorumlar (0)

Kalan karakter : 450
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!

Yazarın Diğer Yazıları

Bir Mantar Uğruna…
19 Ekim 2025 15:21

Sincaplar arası birinci dünya savaşı
08 Ekim 2025 15:21

Nemrut… 40 yıl önce 40 yıl sonra
19 Eylul 2025 15:21

93 Harbi, Gönenli Zeki Baba, Edirne gezisi ve "iyilik yapmak"
06 Ağustos 2025 15:21

Reyhan Cenneti: Arapgir
20 Temmuz 2025 15:21

Şehir Hayatı, Kültürel Yozlaşma ve Biz
06 Haziran 2025 15:21

Beydağı bir tutkudur, kara bir sevdadır
25 Mayıs 2025 15:21

Kürne Mağaraları ve Şükrü Amca’nın mağara evi
06 Nisan 2025 15:21

Çiçek geldi, Eşi Çınar’a 25 Gün Sonra Kavuştu
27 Mart 2025 15:21

Kadiruşağı Köyü ve Akseki’ye tırmanış
05 Mart 2025 15:21

Gündüzbey… Çocukluğum… Ayranlı köfte… Koko’nun yeri
22 Şubat 2025 15:21

Porgalı Kezban Teyze ve “Kimliksiz Hakikatler”
21 Şubat 2025 15:21

BİR RADYO...
13 Şubat 2025 15:21

6 Şubat’ın ölenleri ve kalanları
04 Şubat 2025 15:21

Yağsa da bir yağmasa da...
02 Aralık 2024 15:21

Bir edebiyat çocuğu: 'Vınnık Cegeti'
11 Ekim 2024 15:21

Malatya’da alıç mevsimi başladı
29 Eylul 2024 15:21

Ah Gündüzbey’im ah!
23 Eylul 2024 15:21

İstanbul’da kalender bir esnaf: Pala Dayı
30 Ağustos 2024 15:21

Dağ dağa kavuşmaz insan insana kavuşur: 40 yıl sonra gelen tarihi buluşma
15 Temmuz 2024 15:21

Basak Köyü’nde bir aşk hikâyesi…
21 Haziran 2024 15:21

Bir tarihi konak, bir tarihi adam
29 Nisan 2024 15:21

Hamido neden şehit edildi?
21 Nisan 2024 15:21

Nerede o annemin yaptığı bilikler!
12 Şubat 2024 15:21

Bana eski şehrimi verin, yenisi sizin olsun
26 Ocak 2024 15:21

Var mı itirazı olan?
07 Ocak 2024 15:21

Sandıktan çıkan bir fotoğraf
27 Aralık 2023 15:21

Sancımız hafif mi, orta mı, ağır mı?
17 Aralık 2023 15:21

Hasta oldum
13 Aralık 2023 15:21

Bir yangının külünü yeniden yakmayın!
09 Ağustos 2023 15:21

Verçenik Yaylası Kaçkar Dağlarında bir Malatyalı
06 Ağustos 2023 15:21

Şavşat Karagöl ve Tuğra Otel
02 Haziran 2023 15:21

Bilmezdik
13 Nisan 2023 15:21

Altaylar’dan Banazı’ya halı ve kilim sanatımız
03 Şubat 2023 15:21

Tüm Yazılar