Prof. Dr. Kocadaş, konuşmasında çalıştayın amacını, “Her panelimizin ve bilgilendirme toplantımızın üniversitelerimizde titizlikle hazırlandığını, sorunların tespit edilmesi ve çözüm önerilerinin kamuoyuyla paylaşılmasının hedeflendiğini” belirterek özetledi. Kocadaş, Malatya ve Adıyaman illerindeki deprem sonrası sosyal yapıya dair gözlemlerini paylaşırken, göç ve nüfus hareketlerinin yaşam üzerindeki etkilerini vurguladı.

Deprem Sonrası Adıyaman’ın Sosyal ve Ekonomik Yapısı

Adıyaman’da gerçekleştirilen saha çalışması bin kişi üzerinden yürütüldü. Araştırmada, nüfusun yaklaşık yarısının konteyner yaşam merkezlerinde yaşadığı, depremden önce il merkezi nüfusunun 340 bin olduğu, şu anda ise 200 bin civarında kişinin Adıyaman’da bulunduğu belirtildi. Kocadaş, konteyner yaşam merkezlerinin kapanmasının ve yerleşik yaşam alanlarına taşınmanın sosyal yapıyı nasıl etkilediğine değindi.

Araştırma sonuçlarına göre, deprem sonrası Adıyaman’da işsiz kalma oranı %19,9 olarak kaydedildi. Toplumsal yaşam kalitesinin ekonomik gelir düzeyiyle doğrudan ilişkili olduğunu belirten Prof. Dr. Kocadaş, “Gelir düzeyi düşük olan bireylerin yaşam standartı da düşüyor. Bu, ekonomik koşulların mutluluk ve yaşam kalitesini belirleyen temel faktör olduğunu gösteriyor” dedi.

Çalışmada ayrıca, insanların deprem sonrası yaşamlarını sürdürürken karşılaştıkları en önemli engellerden birinin yatırım eksikliği olduğu belirlendi. Adıyamanlıların %67,4’ü yapılan sosyal yardımların yeterli olmadığını ifade ederken, kısmen yeterli bulanlar %19,2 ve yeterli bulanlar %13,3 oranında oldu. İnsanların mutluluğunu artıran en önemli faktör ise ekonomik destek olarak öne çıktı.

Göçün ve Mahalle Kültürünün Sosyal Hayata Etkisi

Deprem sonrası göçün Adıyaman’da sosyal hayat üzerinde önemli etkileri oldu. Kocadaş, insanların eski mahallelerini ve komşularını özlediğini, bu durumun mutsuzluğun başlıca nedenlerinden biri olduğunu aktardı. Araştırmada, kalan nüfusun %32,2’si ailesel bağları nedeniyle Adıyaman’da kalmayı tercih ederken, geçmişle bağlantısı nedeniyle kalmayı seçenlerle birlikte toplam oran %66,2 olarak belirlendi.

Prof. Dr. Kocadaş, “Eski mahallelerdeki komşularıyla bir arada tutulacak şekilde yeni yerleşimlerin planlanması, sosyal kontrol ve güven duygusunun sağlanması açısından kritik önem taşıyor” dedi. Konteyner yaşam merkezlerinde yaşanan güvenlik sorunlarına ve sosyal izolasyona dikkat çeken Kocadaş, insanları komşularıyla birlikte konumlandırmanın, sosyal dayanışmayı artıracağını vurguladı.

Adıyaman’ın Ekonomik ve Yatırım Açığı

Adıyaman’ın deprem sonrası kaybettiği en önemli unsurların başında nitelikli iş gücü ve yatırımcılar geliyor. Kocadaş, yerli yatırımcı eksikliğinin bölgeyi dış yatırımlara bağımlı kıldığını ifade etti. Deprem öncesinde ve sonrasında gerçekleştirilen 26 bin konutun tamamlanmasının ardından nüfusun şehir merkezine yeniden yerleşmeye başladığını belirtti.

Araştırma, ekonomik yetersizliklerin, sosyal yaşamın kalitesini ve insanların mutluluk düzeyini doğrudan etkilediğini ortaya koydu. Bununla birlikte, insanların eski mahallelerini ve kaybettikleri sosyal bağlarını özlemesi, ekonomik koşullardan daha güçlü bir etken olarak öne çıktı.

Prof. Dr. Kocadaş, raporda elde edilen bulguları özetleyerek, “Deprem sonrası yerleşim planlamalarında eski mahallelerdeki sosyal bağların korunması, komşuluk ilişkilerinin desteklenmesi, konteyner yaşam merkezlerinde güvenliğin artırılması ve ekonomik desteklerin artırılması gerekmektedir” önerilerini paylaştı.

Çalıştayın, deprem sonrası göçün sosyal ve ekonomik etkilerini bilimsel verilerle ortaya koyması, hem kamu politikalarına hem de afet sonrası yerleşim planlamalarına ışık tutuyor.

Haber: Malatya Sonsöz Gazetesi