Aslantürk: Arguvan'da Verim Yüksek, Fiyat Düşük

Haber, 09 Ağustos 2023 06:46

Arguvan Ziraat Odası Başkanı Turan Aslantürk, Malatya'nın tahıl ambarı olan Arguvan'da verimin yüksek verilen alım fiyatının ise düşük olduğunu söyledi. Aslantürk, Yurt dışından Arpa ve buğday ithalatının da üreticiyi etkilediğini belirtti.

Aslantürk: Arguvan'da Verim Yüksek, Fiyat Düşük

-Turan Başkan görebildiğim kadarı ile Arguvan’ı iki kısımda değerlendirmek gerekiyor. Birincisi Arguvan’ın aşağı kısımları, diğeri ise yukarı dağ kısımları. Yukarı mahalleler sel ve doludan büyük hasar görürken, Tahıl ambarı olarak bilinen aşağı mahallelerde yağışların fazlalığı ürün rekoltesini neredeyse en üst seviyeye çıkaracak. Siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
İLÇENİN ALT TARAFI MEMNUN
-İlçemizde son 8- 10 senedir dönemsel verim rekoltesi çok iyi olmasa da çok kötü de olmuyordu. Bu sene tohumları ektikten sonra sonbahar ve ilkbahar yağışlarının güzel olmasından dolayı tahıl ambarı olan ilçemizde şu anda verim çok güzel durumda. Sizin de tabir ettiğiniz gibi sizin köyünüzün (İSA KÖY) ve o civarlar tahıl ambarı olarak geçiyor. Evet ilçenin yüzde sekseni tarım arazisine sahip. O bölgelerde çok güzel verim alınıyor. Çiftçilerimiz bundan dolayı çok memnunlar.
İLÇENİN ÜST TARAFINI SEL VE DOLU VURDU
Yalnız şu şekilde bir olumsuzlukla karşı karşıyayız. İlçenin üst bölgelerinde dolu yağışından dolayı büyük hasarlar var. Oralarda rekolte düşüklüğü var ve çiftçilerimiz çok mağdur vaziyetteler. TARSİM sigortası yaptıran çiftçimiz dahi mağdur. Yani TARSİM bile bu zararı karşılayacak pozisyonda değil. Çünkü yapılan sistemsel hatalardan dolayı çiftçilerimizden sigorta yaptıramayanlar da var. Onlar da mağdur çiftçilerimizi dolunun hasarın haricinde bizi üzen diğer olay da açıklanan taban fiyatının düşük olması.

AÇIKLANAN TABAN FİYAT BİZİM MALİYETİMİZ
Sonbahardaki ekim maliyetlerimizin hesabına baktığımızda verimin yüksek olması taban fiyatın bize mutlu etmesi anlamına gelmez. Normalde bir kilo arpanın maliyeti profesyonel hesaplamada 7 liradır. Devletin açıkladığı 7 artı 50 kuruş çok sevindirici değil ama verimin yüksek olması sevindirici.
Şu anda yine hükümetin hatalarından biri arpa ithalatını açık tutmasıdır. Yemciler, yem firmaları ve benzeri kurumlar arpanın kilosunu 5,25 TL’den ithal edip depolarına doldurdular. Depolar ithal arpayla dolunca esnafın, tüccarın alım-satım hareketi yok oldu.
Çiftçi mecburen gidip ürününü Toprak Mahsulleri Ofisine (TMO) veriyor. Burada da şu tür sıkıntılar yaşanıyor. Üretici arpayı, buğdayı TMO ya verebilmesi için 1- Çiftçi Kayıt Sisteminde (ÇKS) kaydı olması gerekiyor. 2- Çiftçinin ÇKS de belirlenen tonaj miktarı kadar ürün satabilmesi gerekiyor. Fazla ürün elinde kalmaktadır. Bu durum çiftçilerimizi mağdur ediyor. Çiftçilerimizi sevindiren tek etken verimin bu yıl yüksek olmasıdır.
-Başkan ekilecek tohum çeşidinin fazla olması çiftçilerde kafa karışıklığına neden oluyor. Aynı tohumu üç yıl üst üste ekince özelliğini kayıp ettiği söyleniyor. Siz bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?
TOHUMUN DA BİR ÖMRÜ VARDIR
-Evet önce birinci soruya gelelim. Bu tohumun ömrünü tamamladığı konusunu. Şimdi bunu mühendislik hesaplarında ziraat mühendislerimiz ve bu işin uzmanları tarafından her zaman söylerler. Her sene sertifikalı tohum ekilmesini tavsiye ederler. Zaten yalnız bizim yöremizin çiftçiliği hani atadan dededen kalma tarımı öngördükleri için bunlar her zaman tarlasından kaldırdığı ürünü tohum edip, selektöre getirip temizleterek onu tohum etmeyi tercih ediyorlar. Bu alışkanlığı yıkmak zor. Kendilerinin kullandığı tohum zamanla zaten özelliğini yitirmiş oluyor. Şimdi çiftçilerin söylediğiyle yaptıkları çelişiyor. Üç yıl sonra ölüyor diyorlar. Ölü tohumu ekiyorlar. Sertifikalı tohum almazsan ölü tohumu ekersin.
BİLİNÇLİ ÜRETİM DOĞRU TOHUM KAZANDIRIR
Bence her zaman kaliteli tohum ektiğimizde, kaliteli ürün kaldırırsın. Kaliteli tohumda %20, %30 civarında verim farkı olur. 2014- 2015’den beri Ziraat odası Başkanıyım. Ben de çiftçilik yapıyorum. Oda başkanıyım. Aynı zamanda büyük çiftçi sayılırım. Bilinçli yaptığım için para kazanıyorum.
Ben bunların araştırması içerisindeyim ve özellikle de kimseye zararı olmasın diye kendi arazimde kendi bütçemle denemeler yapıyorum.Ne gerekiyorsa, mühendislerden bilgi alarak bu işin uzmanlarından bilgi alarak onların hepsini harmanlıyorum çalışmalar yapıyorum ve onun karşılığını da toprağımdan alıyorum.
Gelelim ikinci sorunuza. Bu kendi toprağımda deneyim olumlu sonuç aldığım deneyimlerimi komşuma, arkadaşıma, çiftçilerime toplantılarda anlatıyorum. Zaman zaman toplantı yapıyoruz. Kahve ortamında ben onların yanına gidiyorum. Orada anlatıyorum. Köylere gidip anlatıyoruz, tarlalarında anlatıyoruz. Soruyorlar merak ediyorlar, o zaman anlatıyoruz. Yalnız bunu anlatmayla kalıyorum. Bunu faaliyete sokamıyorlar. Mesela ilçe genelinde ekilen arpa tohumlarından Seymen, tarım 91, Şahin 91, larende, maksim gibi arpa cinsleri var. Bu tohumların hepsi de yöremize uygun, ama verim farklılığı var. Kimisi kuraklığa dayanıklı, kimisi soğuğa dayanıklı, kimisi normal şartlarda bile cinsinden dolayı genetiğinden dolayı daha yüksek verime sahip.
Şimdi çiftçilerimiz dediğim gibi biraz kendilerini geliştirseler toprağına göre, yöresine göre o ürünü ekmesi lazım. Biz bunu tavsiye ediyoruz ama bizim tavsiye ettiğimizle yapmıyorlar. Kendi atasından dedesinden kalma alışkanlıklarını bir türlü yıkamıyorlar. Konunun uzmanları ile mühendislerimizle birlikte çitçileri ziyaret ediyoruz. Yaptığımız toplantıya 15 kişi katılıyor. Aşağıda kahveye iniyoruz 55 kişi var. Katılım olmadan bilinçlendirme de eksik kalıyor.

ÇÖZÜM SÖZLEŞMELİ EKİME GEÇMEKTİR
Şimdi çiftçilerimizin bu işten çıkış yolu şudur; üretimde daha iyi gelir elde edebilmek için sözleşmeli ekime geçmeleridir. Yani sözleşmeli ekim yapmalarıdır.
-Ne demek sözleşmeli ekim?
SATMA DERDİ YOK
-Biraz önce ismi geçti mesela Seymen arpa cinsi, Pancar Üreticileri Kooperatifi var, kooperatifin sertifikalı tohum üretme yetkisi var. Örnek: Kooperatifle sözleşme yapıyorsun. Sertifikalı anaç tohum alıyorsun. Sözleşme gereği sertifikalı ana tohumunu ekiyorsun ve ürettiğin ürünü de sadece oraya verebiliyorsun. Anlaşma gereği piyasa fiyatının %10 fazla fiyattan almak zorunda. Anaç tohumun zaten verim farkı 30% onun haricinde de müstahsil makbuzunu da alabiliyorsun. Ayrıca tüm işlemler resmi olduğu için gübresini ve ilacını da alıyorsun. Ödemeyi peşin değil, sezonda ürün olarak ödüyorsun.
Bundan dolayı da piyasada satma derdi satamama derdi yok. Karşında bir kurum var, kurumla muhatapsın. Şimdi biz bunları tüm çiftçilerimize anlatıyoruz. Buna ikna olan yaklaşık ilçemizde on çiftçimiz var. Sonuçtan çok memnunlar.
-Önceleri ben hatırlarım. Ağırlıklı olarak buğday ekilirdi. Şimdi arpaya dönmüş durumda. Aynı emeği harcıyorsun. Buğday ve arpa fiyatı arasında buğday ton başına 2 bin lira daha avantajlı. Biz niçin alternatif olarak bu topraklara uygun anaç buğday tohumu bulamıyoruz, ekmiyoruz?
İKLİME UYGUN EKİM YAPMALIYIZ
-Şimdi ilçenin iklimsel yapısı, yani coğrafi yapısından dolayı her türlü ürünü ekip kaldıramazsınız. Arpa biraz daha buğdaydan erkenci olduğundan dolayı bahar yağmurlarını yakalaması gerekiyor. Bahar yağmurlarını yakalayacak ki tanesini doldursun verim alabilelim o dönemde mesela bakarsınız kurak gittiği zaman da bizim mesela sizin köyün (İSAKÖY) alt yörelerde buğday olma ihtimali çok zayıf. Eskiden yağış alıyordu mesela bu sene buğday olsaydı güzel olurdu. Bu sene üç ay boyunca hiç durmadan yağış aldı. Taşın üstüne buğday ekseydik buğday olurdu.
-Tarım Kredi Kooperatifleri ve Ziraat Odaları çiftçinin ürününü neden almıyor?
ALIM YÜKÜMLÜLÜĞÜMÜZ YOK
-Evet çok güzel soru. Şimdi önce ziraat odasından başlayayım. Ziraat odamızın böyle yani arpayı alıp işleme gibi bir olanağı ve bütçesi yok. Kanunen böyle bir yükümlülüğümüz de yoktur. Büyük bütçeler gerekiyor, o da bizlerde yoktur.
Tarım Kredi kooperatifi aynı bizim gibi bu işi piyasanın durumuna göre açabilir. Aslında arpa, buğday alıp-satma zorunluluğu yoktur. Devlet ona ayrı bir görev vermiş, Toprak mahsulleri ofisine ayrı bir görev vermiş.
İTHAL ARPA ETKİLİ OLDU
Yalnız son yıllarda 3- 5- 10 senedir Tarım Kredi Kooperatifleri üyelerinden arpalarını alıyordu. Başka firmalara, yem firmalarına aracılık edip komisyon karşılığında satıyordu. Tarım Kredi Kooperatiflerinin arpa sattığı yem firmaları, ithal arpa alıp, depolarını doldurunca kooperatifler satamaz oldu. Bundan dolayı kooperatifler arpa alımını durdurdu.
İthalatın açık olduğunu biliyoruz ve bu fabrikaların depolarının ithal arpa ile dolduğunu biliyoruz.
-Şu anda Toprak Mahsulleri Ofisi randevulu ve ÇKS (Çiftçi Kayıt Sistemi) kaydında belirlenen miktar kadar alım yapıyor. TMO’nun aldığı fiyatla serbest piyasadaki fiyat arasında üretici aleyhine ciddi fark var. Rekoltenin yüksekliğinden dolayı ÇKS kaydının üstündeki kısım çiftçinin elinde kalacak. Serbest piyasada çiftçinin ürününü satamama durumu var. Tüccara satsa bile çok düşük fiyata, maliyetinin altında satacaktır.
-Evet serbest piyasaya bizim müdahale etme şansımız yoktur. Ona devlet müdahale edebilir. Devlette zaten fiyatını kendisi belirlemiş. Şimdi serbest piyasadaki esnaf çiftçiden aldığı ürünü önceden yem fabrikalarına satıyordu. Şimdi satamıyor. Yine döndü dolandı devletin eline düştü.

-Üreten çiftçinin neden ÇKS kaydı olmaz veya yeterli miktarda olmaz?
TOPRAĞI İŞLEYEN ÇKS'Lİ OLMALI
-Şimdi üretici çiftçi kendi arazisinin haricindeki sürdüğü kısmı ÇKS yaptıramıyor. Akrabası veya yakını şifahen arazisini işletmesi için kiraya vermiş. Resmi kiralama yapmadığından dolayı ÇKS toprağı işleyene kayıt olmuyor. Dolayısı ile toprak, gübre, kuraklık, dolu, afet vb. yardımları toprağı işleyen çiftçi değil, dışarda yaşayan toprak sahibi alıyor. Bu durumun çözümü karmaşık, çözümü doğru bilgilendirmeyle olur. Bu ancak bakanlık inisiyatifinde ve devletin yaptırım gücü kullanılarak çözülür.
-TMO randevu sistemi ile ürün satmayı birçok çiftçimiz pek beceremiyor. Bu konu da oda olarak çiftçilere ne önerirsiniz?
BİZ RANDEVU ALIRIZ
-Bize başvurduklarında her türlü yardımı yapıyoruz. Onda hiçbir sıkıntı yok. Odamız da sistemimiz de hemen randevu alıp yollarını açıyoruz. Gerekirse telefonda bile müdürle konuşup çözüyoruz.
-Arguvan’lı çiftçiye mesajınız nedir ne yaparlarsa daha verimli bir üretim yapmış olurlar?
TOPLANTILARIMIZA KATILSINLAR
-Her şeyden önce çiftçimizin bilinçli tarım yapması lazım. Bunun içinde bizim toplantılarımıza mutlak katılsınlar. Bilgi sahibi olsunlar ve topraklarında bizim yönlendirmemiz doğrultusunda üretim yapsınlar. Konunun uzmanı Profesörü getirmişim, toplantıya gelen çiftçi sayısı kahvedekilerinin üçte biri kadar. Böyle olmaması lazım. Çiftçi bilinçlenecek sözleşmeli ekim yapacak, tarlasına ot ilacını verecek, on senedir bunun önemini kavratamadık. Tembelliği bırakacağız bilimin yolunda bilinçlenip üretim yapacağız. Önerim bunlardır.
-Turan başkan çok teşekkür ederim. Bol kazançlar
-Ben teşekkür ederim.
Röportaj:Süleyman Kılıç