RUS PAZARI / BİT PAZARI

RUS PAZARI / BİT PAZARI

Eskiye rağbet olsaydı bit pazarına nur yağardı’ Atasözü gerçek oldu. Siyasilerin her gün söylediği ‘Ekonomi büyüyor, eskiye nazaran daha refah bir hayat yaşıyoruz’ ya da ‘İşsizlik azaldı’ gibi cümlelerin yalan olduğunu bit pazarlarındaki yoğun kalabalıktan anlayabiliyoruz. Ülkemizin her şehrinde bu tür Bit pazarları diğer pazarlar kadar ilgi görüyor. 

Alım gücünün düşmesi, yüksek enflasyon, dolar kurundaki dalgalanma, maaşların etiket fiyatlarının gölgesinde kalmasından dolayı, vatandaşlar ikinci el ürünlere yöneldi. Bit pazarlarından yapılan alışverişin de gelen zamlarla birlikte artış göstermesi vatandaşların alım gücündeki düşüklüğü de gözler önüne serdi. Bit pazarında vatandaşların pazarlığa girişmesi ise ekonomideki çöküşün büyüklüğünün ne denli olduğunun bir kanıtı adeta.

Malatya - Battalgazi ilçesinde Niyazi Mısri Mahallesinde  Eski Tekel Fabrikasının şimdi 91 bin dev öğrenci ortaokulun arkasında, Çevre yoluna bitişik bir alanda halkın Rus pazarı( Aslında Bit Pazarı )dediği yerde açılan pazar dar gelirli vatandaşların, emeklilerin, işsizlerin boş zamanlarını  geçirmek için  vazgeçemedikleri uğrak mekanı oluyor.

33 yıllık geçmişi olan bu Rus pazarı görüntü olarak Malatya’ya yakışmayan bir yer durumunda.  

Daha önce SARP sınır kapısının açılması ile Türkiye'ye gelen Rusya vatandaşlarının ellerindeki eşyaları sattıkları mekan bu akımın sona ermesine rağmen kalıcı bir hale geldi.

Bit Pazarlarına hala nur yağıyor. Sabahın erken saatlerinde buldukları yere tezgâh açan ve kaldırımları renk renk giyecekler ve diğer yüzlerce çeşitle dolduran satıcılar, müşteri beklemeye başlıyorlar

Vatandaşların ellerindeki kullanılmış eşyaları pazarladıkları bir Pazar haline dönüşen alanda Tezgahlarda yerlerdeki sergilerde  kullanılmış  giyime, ayakkabılara, bisikletlere, tarım aletlerine , ev eşyasından inşaat malzemesine, elektronik malzemelerden kitaplara kadar aklınıza ne gelirse her malzemeyi bulmak mümkün oluyor. Paraları yenisine yetmediği için, pazarın en önemli müşterileri Suriyeli, Afganlı göçmenler ile dar gelirli vatandaşlar. antikacılar, koleksiyoncular.

Rus Pazarını ziyaret ederek esnafla bir araya geldim. Esnafın talebini yerinde gördüm ve dinledim. Rus Pazarının kentte her kesimden insanın uğradığı bir alışveriş yeri olduğunu gözlemledim.

ÇALINANLARINIZ KARŞINIZA ÇIKABİLİR

Malatyalı'nın kullanmadığı ne kadar eşya varsa hepsi buralarda. Satıcılar mahallelerinin çöplerinden’ topladıkları eşyaları pazar günleri satışa çıkarıyorlar. Arada eskiciye verilmiş ya da çalınmış mallar da var elbette. Çalınan eşyalarınızı bulmak için belki son bir umudunuz  Rus pazarını gezmek olsun.

PAZARA NELERİN GELECEĞİ BELLİ OLMUYOR

Bir satıcı pazarı anlatırken “Bu pazarın bir dili olsa anlatacağı şey yoksulluk olurdu. Evden taşınanların kullanmadıkları için çöpe attıkları eşyalardan biz ekmek paramızı çıkarıyoruz. "dedi. 

Yaşlı bir satıcı "Kırk yıldır bu işi yapıyorum. Pazar. dışardan çok yoğun görünüyor olsa da meraktan gelenler çok fazla." diyor. Bazılarına ne kadar ilginç gelse de onların ekmek paraları bu tezgâhlar. Bazı insanların kullanmayıp attıklarından bir hayat kuruluyor varoşlarda. İkinci el hayat yaşayanlar mahcup geziyor tezgâhlar arasında.. 

Geçmişten günümüze ilgisini kaybetmeyen hatta gelişen teknolojiye bile ayak uyduran Bit Pazarı kendi çapında ilimizin ekonomisine de katkı sağlıyor. Dar gelirli aileler kadar, ‘acaba farklı bir ürün bulabilir miyim?’ diye çevre il pazarlarını gezenler de yok değil. Anlayacağınız Bit Pazarına nur yağmaya devam ederken, günümüzün ekonomik şartlarına baktığınızda çevre illerde kurulan Bit Pazarlarına hala nur yağıyor. Sabahın erken saatlerinde buldukları yere tezgâh açan ve kaldırımları renk renk giyecekler ve diğer yüzlerce çeşitle dolduran satıcılar, müşteri beklemeye başlıyorlar.

 Sattıkları ürünleri nereden alıyorlar? Pazarcıların verdikleri ortak yanıt; Herkesin yanıtı aynı. " Bir yerden, mağazadan almıyoruz. İkinci el olarak alıyoruz. Kapıcılardan alıyoruz, çöplerden, hurdacılardan alıyoruz. Getiriyoruz, burada vatandaşa satıyoruz. Alan kişi de yıkıyor, tekrar elbiseyi giyiyor, başka çaresi yok”

Pazarda ikinci el giyim eşyaları satan bir kadın da hayat pahalılığı yüzünden bit pazarlarındaki müşteri kalabalığının arttığı düşüncesinde. “zamlardan önce bu kadar rağbet yoktu. Ama zamlardan sonra milletin biraz daha bize talebi arttı. Kıyafet yetiştiremiyorum desem yeri var. Krizden dolayı buraya geldik, 'bütçemiz yetmiyor' diyorlar. Gelenlere poşet poşet kıyafet veriyoruz” dedi.

Pazarda sadece alıcılar değil ihtiyacı yüzünden eşyalarını satmaya gelenler de var. 

33 yıl geçmişi olan pazar olarak kullanılan bu alana  geçici de olsa Büyükşehir Belediyesi, alt yapı hizmeti yapmamış / yapmıyor. Pazar olarak kurulan bu alan pislik içinde hijyen yok. İçme suyu yok ,çeşme yok, tuvalet yok.

Her yer toz toprak içinde. Çöp konteynerleri yok. Çöpler koku sinek  ve sağlık riski oluşturuyor. Kışın her tarafta ısınmak için lastik, çer çöpten ateş yakılıyor. Müşterilere verilen çay  , tost kebap el arabalarının üzerinde sağlıksız bir şekilde satılıyor.

Pazar karşısında bir ev; bahçesinin duvarına pazara gelenler kullansın diye hayrına bir çeşme yapmış. Vatandaşlar ve pazarcılar su ihtiyaçlarını buradan karşılıyorlar. Binlerce insanın zaman geçirdiği, alış veriş yaptığı yerin görünümü içler açısı. Zabıta ve güvenlik tedbirleri belki sivil olarak alınmıştır diye düşünüyorum.

Esnafın kaliteli hizmet verebilmesi için pazarın modern bir görünüme kavuşturulması gerekir. Burası hem Malatya'dan hem de il dışından gelenlerin sıkça uğradığı bir yer. Buranın iyileştirmesi için halkımızın rahatlıkla alışveriş yapacağı bir pazara dönüştürülmesi gerekir.

SONUÇ

Bir toplumun kültürel özelliklerini en iyi tanıtan , taşıyan mekanlar pazar yerleridir. Ülkemizin her ilinde , ilçesinde haftanın belli günlerinde  pazarlar ve semt pazarları  bulunmaktadır..

Semt pazarları geçmişten günümüze kadar gelmiş, sosyalleşmeyi ve kültürümüzün devamlılığını sağlayan en eski alışveriş mekanlarıdır. Bu nedenle pazarcıların ve tüketicilerin bu mekanlardan en iyi koşullarda yararlanmaları en doğal haklarıdır. Bunun için semt pazarları; su, tuvalet ve yemek gibi temel ihtiyaçların karşılanabileceği temiz ve modern yerler haline dönüştürülmelidir. Tüketicilerin pazarcılara karşı güvenini arttırmak için yaka kartı uygulaması yapılarak, daha modern bir satıcı kimliği yaratılmalıdır. Pazarcılara sosyal güvence imkanı sağlanmalı, pazarlama konusunda daha bilinçli olmaları için ilgili kurumlar tarafından satış ve pazarlama eğitimleri verilerek, müşterilere karşı davranış şekilleri iyileştirilmelidir. 

Pazarlarla ilişkili başlıca sıkıntılar arasında en göze batanları; pazarlara ayrılmış özel bir alan olmaması sebebiyle Pazar yerinin üzerlerinin de açık olması, zeminin çoğu zaman çamurlu ve kirli oluşu, su, tuvalet ve temizlik ihtiyaçlarının rahatlıkla karşılanamaması ve son olarak da şehir trafiğini kısmen aksatması olarak özetlenebilir. Bu problemlerin ortadan kaldırılabilmesi için pazarlar için özel olarak ayrılmış ve su, tuvalet vb. gibi bazı temel ihtiyaçların da karşılanabileceği imkanların hazırlanmış olduğu yerlere ihtiyaç vardır. 

Pazarların kurulduktan sonra yerin kapalı alan haline getirilmesi gerekir. Bu da esnafın yerleşimini kolaylaştıracak, soğuk - sıcak ve yağışlı havalarda daha rahat çalışmalarına olanak sağlayacaktır. Tüketiciler de daha rahat alış verişlerini yapacaklardır. Başka şehirlerde ilçelerde çok güzel pazar yeri örnekleri vardır. Ben Sakarya Hendek'te böyle kapalı pazar yerini gördüm.  Aynı zamanda çevresi  kültürel etkinlikler için kullanılan yerler de yapmışlar.

 Pazarlarının bu fiziki  sorunlarından dolayı pazar esnafının ve çalışanlarının  sağlık problemleri  yaşamalarına esnaf çare bulamamakta ,yeteri kadar örgütlenmemelerinden dolayı yerel yönetimde söz sahibi  olamamaları  sorunları  sürünceme de bırakmakta ve çöümü de zorlaştırmaktadır.

BU PAZAR YERİ İÇİN ÖNERİM

Battalgazi İlçesi sınırları içinde mülkiyeti Büyükşehir Belediyesine ait bu pazar yerindeki Rus pazarının  Belediyenin uygun gördüğü altyapısı yapılmış modern  bir yere taşınması.

-Bu geniş arazi üzerine de Bakırcılar çarşısının taşınması.

-Unutulmaya yüz tutmuş( Halıcılık, Baskı Batik, Ebru, Ciltçilik, Tezhip, Hat, Heykel, Seramik, Resim, Palancılık, küpçülük,  semercilik, yorgancılık, kalaycılık, taş ustalığı, ağaç işleri vb.) zanaatlar  için atölyeler  kurulması. Üretilen ürünler satış mağazalarının yapılması.

- Ahilik okulu , konferans  ve sergi salonu yapılması.

-El sanatları Müzesi kurulması.

- Yöresel yemekler lokantası açılarak Yöresel tatlılar- Şekerleme –Kahve satışı yapılması

Gündem, 20 Ağustos 2022 14:01