ÇEKÜL Vakfı Başkanı Prof.Dr. Metin Sözen Vefat Etti

Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı’nın (ÇEKÜL) kurucu başkanı olan Prof. Dr. Sözen’in vefatı, akademi, kültür ve sanat camiasında büyük üzüntüye neden oldu.

ÇEKÜL Vakfı, acı haberi yaptığı duygusal açıklamayla kamuoyuna duyurdu. Açıklamada şu ifadelere yer verildi: "Vakfımızın kurucu başkanı, hocamız, yol göstericimiz, ilham kaynağımız Prof. Dr. Metin Sözen’i kaybetmenin derin üzüntüsü içindeyiz. Yerini doldurmamız mümkün değil. Anadolu’nun her karışını ne onun kadar anlayabilir, ne onun kadar bilebilir, ne onun kadar sevebiliriz. Öğrettiği değerlerden vazgeçmeden yolunda yürümeye, doğa ve kültürle var olmaya devam edeceğiz. Hepimizin başı sağ olsun."

Prof. Dr. Metin Sözen Biyografi

Mehmet Muhsin Sözen ve Ülfet Sözen'in çocukları olarak Elazığ'ın Harput şehrinde 24 Mayıs 1936'de dünyaya gelen Metin Sözen, babasının devlet memuru olması nedeniyle ilk ve orta öğretiminin Türkiye'nin farklı şehirlerinde yaptı. İlkokulu Malatya ve Konya'da okuduktan sonra; orta ögrenimine Konya'da başladıysa da Antalya, Adana, İzmit ve Kabataş’ta devam etti.

Yüksek eğitime İstanbul Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi’nde başladı ve aynı üniversitesinin Tarih Kürsüsü'ne 1960 yılında asistan olarak kabul edildi. 1967 yılından itibaren ise İTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü’nde Tarih ve Restorasyon Kürsü’sünde asistanlığa devam etti. Aynı üniversitede 1973 yılında doçentlik, 1979 yılında ise profesörlük unvanını aldı.

İTÜ’deki öğretim üyesi görevine ek olarak, Türkiye'nin doğal ve kültürel mirasını korumak amacıyla 1990 yılında vakıf statüsünde kurulmuş sivil toplum kuruluşu olan ÇEKÜL’ün başkanlık görevini yürüttü.

Ayrıca TBMM'ye bağlı olan saray, köşk ve kasırların ve içindeki tarihi eşyaların daha iyi korunması için oluşturulan ve de Millî Saraylar Daire Başkanlığı bünyesinde olan Bilim ve Değerlendirme Kurulu başkanlığı yaptı.

Türkiye’deki doğal, tarihsel ve kültürel mirasın önemine uygun korunması, değerlendirilmesi ve tanıtılması amacıyla yoğun çaba gösteren bir bilim insanı olan Prof. Dr. Metin Sözen’in Safranbolu, Kastamonu, Bursa, Edirne, Uşak, Afyonkarahisar, Denizli, Karaman, Ağırnas, Tokat, Amasya, Gümüşhane, Sivas, Malatya, Elâzığ, Kars, Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Gaziantep, İstanbul başta olmak üzere değişik ölçekte yerleşme birimlerinden TBMM’ye bağlı Milli Saraylara uzanan çizgide gerçekleştirilen, kamu-yerel-sivil-özel birlikteliğine dayalı, kalıcı uygulamaları bulunuyor.

Prof. Dr. Metin Sözen, TBMM Başkanlığı Kültür ve Sanat Danışmanı, Bilim ve Değerlendirme Kurulu Başkanı olarak, yeniden yapılanma süreci içinde “Devletin Evi Saray” başlığı altında geliştirdiği “Saray Müze”, “Müze İçinde Müze”, “Depo Müze”, “Fabrika Müze” kavramlarının ışığında 1984 yılından itibaren, 25 yıl içinde Dolmabahçe, Beylerbeyi, Yıldız saraylarında, Aynalıkavak, Küçüksu, Ihlamur, Beykoz, Maslak kasırlarında ve Yalova Atatürk köşklerinde bilimsel çalışmaları yönetti. Bu çalışmalarıyla TBMM Başkanlığı “Üstün Hizmet Ödülü”, Kültür ve Turizm Bakanlığı “Koruma Onur Ödülü”, Vakıflar Genel Müdürlüğü “Vakıf İnsan Ödülü”, “Ağa Han Mimarlık Ödülü” ve Kültür ve Turizm Bakanlığı 2007 yılı “Kültür ve Sanat Büyük Ödülü”, 2013 yılında ise “Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü”nü Tarihi Kentler Birliği adına aldı. Çalışmalar yürüttüğü kentlerde ve kurumlarda caddelere, sokaklara, kitaplık ve kültür merkezlerine, çocuk parklarına ismi verildi; üniversitelerin fahri doktora ve kentlerin fahri hemşeriliğine uzanan çok çeşitli değerlendirmelerle nitelendi.

ÇEKÜL/Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfının kurucusu ve başkanı olan, uzun yıllar Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurullarının üyeliğini ve başkanlığını yapan Prof. Dr. Metin Sözen’in, Türkiye’de çevre ve kültür öncelikli yeni bir gündem için ülke-bölge-havza-kent ölçeğinde planlama-uygulama çalışmaları yapılması ve bunların hedeflenen amaçlara uygun biçimde yaşama geçirilmesi yolundaki girişimleri, oluşumuna katkı sağladığı Tarihi Kentler Birliğinin 2000 yılında kurulmasıyla somut sonuçlara yöneldi. Tarihi Kentler Birliği, koruma çalışmalarını teşvik etmek amacıyla düzenlediği Kültürel Mirası Özendirme Yarışması kapsamında, “Metin Sözen Koruma Büyük Ödülü”nü TKB üyesi belediyelere her yıl takdim ediyor.

İstanbul’da da benzer doğrultuda, değişik nitelikte bir dizi etkinliği yönetti. Bunlar arasında Kabataş Eğitim Vakfının özenle düzenlediği “Kabataş Kültür Merkezi” etkinlik programı da bulunmaktadır.

Prof. Dr. Metin Sözen’in, süreklilik isteyen bu çabalarına bağlı olarak değişik dillerde yayınlanmış eserleri; kültürel birikimin yitirilmeden tanıtılması ve yaygınlaştırılması amacıyla önderlik ettiği, katkıda bulunduğu, ulusal ve uluslararası ödüller alan belgesel film çalışmaları; öncelikle “Mimar Sinan” olmak üzere geçmişin önemli yaratıcılarını, dönemlerinin yapısı içinde değerlendiren çok yönlü araştırma ve yayınları bulunmaktadır.

Yaşam, 02 Ağustos 2025 20:22