Malatya Büyükşehir Belediyesi Kent Konseyi’nde yapılan programa TGS Genel Başkanı Gökhan Durmuş, Sendika Hukuk Danışmanı Avukat Beste Dönmez Gedek, TGS Akademi Eğitim Direktörü Orhan Şener, Kent Konseyi Genel Sekreteri Dr. Hasan Batar, Malatya Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Vahap Güner ve basın mensupları katıldı.

Sendika Hukuk Danışmanı Avukat Beste Dönmez Gedek, gazetecilere çalışma hakları, fazla çalışma, yıllık izin ve ücretler konularında bilgilendirmede bulundu. Gedek, gazetecilerin çalışma haklarının 5953 sayılı Basın İş Kanunu düzenlendiğini söyledi.

İş verenle gazeteci arasında yapılan iş sözleşmesinde nelerin yer alacağını anlatan Gedek,

“ Meslek kıdeminiz, hangi işi yaptığınız, ücretinizin ne kadar olduğu, iki yılda bir alacağınız terfi oranınız belirtilmesi gerekir. Basın iş sözleşmeniz basın kartı almanız için ön koşul. Yıpranma hakkında faydalanmak için de basın kartı taşıma şartı var.”

dedi.

Gedek sözlerine gazetecilerin mesleğe ilk başladıklarında karşılaştıkları ‘deneme süresi’üzerinden devam etti. Gedek,

“İşyerlerinde deneme süresi denilen bir şey var. Bir kez olmak koşuluyla 3 ayı geçmemek şartıyla ilk işe girdiğinizde bu süreyle karşılaşıyorsunuz. Buna staj da diyebilirsiniz. 3 aydan sonra iş sözleşmesi yapılması gerekiyor.

“İşverenin, gazetecinin ücretini peşin ödeme zorunluluğu var”

Ücretler konusuna gelince gazetecinin ücreti her ayın başında peşin olarak ödenmesi gerekiyor. Bu kanunda emredici hüküm olarak düzenlenmiştir. Keyfi bir durum söz konusu olamaz. Bunun amacı gazetecinin maddi kaygı taşıyarak ayı tamamlama sıkıntısının önüne geçmektir. Gazeteci ay başında ücretini alır ki o geçim derdi düşünmesin, haberine odaklansın. İşverenin, gazetecinin ücretini peşin ödeme zorunluluğu var.”

Diye konuştu.

YILLIK İKRAMİYE HANGİ DURUMDA VERİLİR?

Sadece gazeteciler için düzenlenen özel bir ikramiye hakkının olduğunu ve bunun çok fazla bilinmediğini vurgulayan Gedek,

“İş yeri eğer yıl sonunda kar elde etmişse bu karın çalışanların emeklerine düşen karşılığı olarak en az bir aylık ücreti tutarında yasal ikramiye ödemesi gerekir. Bunu yasaya göre çalışanın talep etme hakkı vardır ama burada esas alınan iş yerinin karda olmasıdır. Eğer zarar varsa bu yasal ikramiye alacağınızı talep edemiyorsunuz. Çok bilinen bir hak değil ama bunun farkında olmak önemli.”

Dedi.

GAZETECİ KAÇ SAAT ÇALIŞIR VE FAZLA MESAİ HANGİ DURUMDA ALIR?

Gazetecinin çalışma süresi ve ek mesai içinse Gedek şöyle konuştu:

“Yasaya göre gazetecinin günlük çalışma süresi 8 saattir. 6 gün çalışır ve 1 gün hafta tatili yapar. Haftalık 48 saat çalışır. İş kanununda haftalık çalışma saati 45 saattir ama Basın İş Kanunu’nda bu 48 saattir. Eğer bir gazeteci devamlı gece gece çalışıyorsa bir gün değil 2 gün hafta tatili yapar. Bir gazetecinin günlük 8 saati aşarsa çalışması fazla mesai ödemesi alması gerekiyor. Bu fazla mesai saatinin yasaya göre günlük 3 saati geçmemesi gerekiyor. Fazla mesainin 3 saati geçmesi yasaklanan bir şeydir. Fazla mesai ücreti ise her çalıştığınız saatin yüzde 50 fazlasıyla ödeme yapılması gerekiyor. Eğer hafta tatilinizde çalıştıysanız yine fazla mesai ücreti almanız gerekiyor. Onda da 1 gün çalıştığınız için 1,5 gün kadar fazla mesai ücreti ödemesi almanız gerekiyor.

BAYRAM VE ÖZEL GÜNLERE YÜZDE 50 FAZLA MESAİ!

Bayramlarda, tatil günlerinde yine aynı şekilde yüzde 50 fazla mesai ödemesi almanız gerekiyor. Diyelim ki çalışmanız gece 12’den sonraya rastladı, o zaman yüzde 50 değil yüzde 100 fazlasıyla fazla mesai ücretine hak kazanıyorsunuz. Fazla mesai ücretinin bir sonraki ayın ücretiyle birlikte ödenmesi gerekiyor. Eğer ödenmediyse şikayet hakkınız doğuyor.”

GAZETECİLER, YILLIK İZNİ NASIL KULLANIR?

Gedek, izin kullanımı içinse şu açıklamalarda bulundu:

“Gazetecilerin yıllık izin hakkı, eğer ki günlük bir yayında çalışıyorsanız meslek kıdemine bakılıyor. Öncelik şart o iş yerinde 1 yıl çalışma şartıdır. Ondan sonra; meslek kıdemi 10 yıla kadar (dahil) olanlar gazetecilerde 4 hafta yıllık izin hakkı vardır. Eğer mesleğe ilk giriş tarihiniz 10 yılı aştıysa artık 6 hafta yıllık izin hakkınız doğuyor. Eğer iş akdiniz feshedildi ama kullanamadığınız yıllık izinler kaldı. Bu durum da da işten ayrılırken kullanamadığınız yıllık izinlerin iş veren tarafından size yıllık izin ücreti şeklinde ödenmesi gerekiyor. Yıllık izin talebini yazılı olarak talepte bulunması gerekiyor.

TGS Akademi Eğitim Direktörü Orhan Şener ise ‘Yerel Gazetecilik’ üzerine sunum yaptı. Şener, dünyanın ve Türkiye’nin değişim dönüşüm dengesinden geçtiğini vurgulayarak, yerelde haberciliğin zorluklarını anlattı.

Nicelik yerine nitelik üzerine haber yapılması gerektiğine dikkat çeken Şener, gazetecilerin tık ve nefret tuzaklarından uzak durması gerektiğini belirtti. Gazetecilerin kullandıkları araçların zamanla değiştiğini belirten Şener,

“Önemli olan haberciliğin bitmemesidir. Basılı gazetenin bitmesi haberciliğin bitmesi demek değildir. Yerini gelişen internetin doğru kullanılması gerekir. Yapay zeka, mobil cihazlar, sosyal medya ve platformları artık çok gelişiyor ama her zaman dediğim gibi bunun doğru kullanılması lazım.”

Diye konuştu.

Muhabir: Malatya SÖZ-Belgizar Abiri Şimşek